Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Społeczneprzyspieszenie:uwarunkowania,zróżnicowanie…
Wartoodnotować,żerosnącetempozmianspołecznychjestszczególnie
odczuwalnewdużychośrodkachmiejskich,wytwarzającychspecyficzneśro-
dowiskoocharakterystycznymustrukturyzowaniuczasowym19.JużEdmund
Wnuk-Lipiński(1981)zwracauwagęnapostępującewrazzurbanizacjąuza-
leżnieniedecyzjijednostkowychwzakresiewykorzystaniaczasuodrytmu
funkcjonowaniamiasta.Zauważaponadtokonsekwencjetegouzależnienia
wpostaciprzyspieszeniatempażyciaorazukształtowaniasięsposobupo-
strzeganiaczasujakoniezwyklecennejwartościUmaterialnej”
.Traktującczas
widniejącynatarczachzegarkówmieszkańcówmiastjakoodzwierciedlenie
ekonomicznegocharakterupieniądza,GeorgSimmel(2009)widzirelacjępo-
międzyrosnącymtempemżyciamiejskiegoaprzemianamikapitalistycznymi.
DlaSimmlanerwoweiszybkiezachowaniamieszkańcówmiastsąefektemzin-
tensyfikowanejstymulacjiprzezczynnikiśrodowiskowe,m.in.przeznieprze-
rwanystrumieńzewnętrznych,szybkozmieniającychsiębodźców.
ZdaniemRosy(2013)jednymzkluczowychmotorównapędowychprzy-
spieszeniazmianyspołecznejsączynnikistrukturalne.Argumentującswoją
tezę,odnosisięondoteoriisystemówspołecznychLuhmanna,wskazującna
corazwiększązłożonośćitemporalizacjętychżesystemów.Zauważa,żero-
snącefunkcjonalnezróżnicowanienasilaprocesakceleracjizmianyspołecznej,
ponieważkażdyzsystemów(systemsztuki,polityki,naukiczyekonomii)inter-
pretujetęprzemianęzzupełnieinnejperspektywytemporalnej,przezpryzmat
swoichwłasnychregułzwiązanychzczasem.Wśródczłonkówspołeczeństwa
wzmagasięwrażenieprzypadkowościwydarzeńiprzeobrażeńspołecznychna
skutekdziałaniaodmiennychregułtemporalnych,atakżepojawianiasięwciąż
nowychmożliwości,zktórychmożnaskorzystaćtylkopodwarunkiemwdro-
żeniaprzyspieszenia.Opróczzmianwobrębiesystemówspołecznychdocho-
dzitakżedowprowadzeniapewnychelementówakceleracyjnychpoprzezmo-
dyfikacjęrelacjipomiędzysamymisystemami.
19Wskazujesięnatrzyprzesłanki,przemawiającezauznaniemmiastazacentrumakcelera-
cjiprzemianspołecznych:obecnośćprocesówmodernizacyjnych,szerokiwachlarzdostęp-
nychmożliwości/oddziaływującychbodźcóworazodmiennyjakościowoiilościoworeżim
czasoprzestrzennymiasta(Kaczmarczyk,Szlendak2010).Zob.teżLevine2006;Tomlinson
2007.
