Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Intensyfkacjazmianspołecznych
29
podstawowychforminstytucjonalnych,takichjakrodzinaczypraca.
Bertman(1998)wskazujenapojawieniesięUrodzinyodśrodkowej”(centrifugal
family),stającejsięmodelemdominującymwkulturzeteraźniejszości.Ten
modelfunkcjonowaniarodzinyopierasięnamarginalizacjidziałańdługo-
terminowych,wymagającychzaangażowania,emocji,wysiłku–spostrzeże-
nietoodzwierciedlacorazwiększyodsetekrozwodówicorazwiększaliczba
kohabitacji15.Pojawiasiętakżeredefinicjainstytucjimałżeństwaeksponująca
elastycznymodelmałżeństwaotwartegonazmianydokonywanewzależno-
ściodwymagańipotrzebmałżonków.Wobecnychczasachromanswypiera
nieprzemijającąmiłość,partneranacałeżyciezastępujeaktualnypartnerży-
ciowy(Rosa2013),wzwiązkuzczymdzisiejszerodzinytonierzadkorodziny
patchworkoweczyUseryjnemonogamie”(Eriksen2003).Rodzinazaczynabyć
Uokresowymkontraktem”(Marody2015),którymożnapodpisaćlubrozwiązać
zchwilą,kiedywygaśnieuczuciepomiędzypartnerami.Kultprędkościpro-
wadzizatemdozmianycharakteruzwiązkówmiędzydwojgiemludzi,oczym
mogąświadczyćzarównoróżnegorodzajuwolnezwiązki,jakiprzelotne,czę-
stopozbawionezażyłościiintymnościrelacjemałżeńskie(Eriksen2003).
Przyspieszeniezmianspołecznychzdajesięprowadzićdourzeczywistnie-
niawizjispołeczeństwapozbawionegotrwałychstosunkówspołecznych,Ubez
rodzinibezmałżeństw”16(Beck2002:178).Przemawiazatymfakt,żerównie
nieopłacalnejakmałżeństwostajesięrodzicielstwowymagająceodpowied-
niegonakładuczasuipoświęcenia.Cowięcej,dzieciniesąjużnieodłącznym
elementemrodziny,atymsamymspołecznieakceptowanejestzarównoposia-
danierodzinybezdzieci,jakisamotnewychowywaniedziecka.Corazwyższy
wiekkobietrodzącychpierwszedzieckoorazniskiewspółczynnikidzietności17
15Bazującnadanychamerykańskich,Bertman(1998:66–67)zauważa,żeod1960roku
liczbarozwodówwStanachZjednoczonychzwiększyłasiędwukrotnie,natomiastwlatach
1960–1990liczbakohabitacjiwzrosłaponadtrzykrotnie.Podobnątendencjęwidaćtak-
żewpolskimspołeczeństwie.WedługdanychzRocznikaDemograficznego(GUS2015),
współczynnikrozwodówz11,2%w1980rokuurósłdo17,1%w2014.Znaczącozwiększył
sięteżodsetekzwiązkówkohabitacyjnychzprawie200tys.w2002rokudo650tys.wroku
2011(GUS2013).
16KrytykujetakiepodejścieDavidMorgan(1999),któregozdaniemdochodzidotrans-
formacjipojęciarodzinyzapośrednictwemtransformacjipraktykwykonywanychprzezjej
członków.Funkcjonowanierodzinyopierasięcorazczęściejnaelastycznymmodelu,ponie-
ważniejestzwiązanezdomemjakomiejscemrodzinnychzachowań.
17RaportMałżeństwaorazdzietnośćwPolsce(GUS2016)potwierdza,żePolskajestjed-
nymzpaństwonajniższymnatężeniuurodzeń–w2013rokuwspółczynnikdzietności
