Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Szkoła–międzytradycją,dążeniemdonowoczesnościichaosem
(2014),cojestznamienne,zostaławydanawPolscedopierokilkadziesiątlatpo
jejukazaniusięweWłoszechiwwieluinnychkrajacheuropejskich,włącznie
zWielkąBrytanią.
Wychodzączpodobnychzałożeń,szwedzkapisarka,nauczycielka,dzia-
łaczkaspołecznaEllenKey(2005)wtytulejednejzeswychksiążekwysunęła
ideęuczynieniaXXwiekustuleciemdziecka.Ichoćideataniespełniłasię
przedewszystkimzpowoduogromunieszczęść,któreprzyniosłydzieciom
dwiewojnyświatowe,jejzaistnieniedałopotężnyimpulszainteresowaniasię
problemamidziecka,opiekinadnimorazkształceniaiwychowania.
Keywiązałakoncepcjęszkołyprzyszłościzwiarą,żejejpowszechny
charaktermożnapołączyćzplanemindywidualnegorozwojukażdegoucznia,
uwzględniającymjegopredyspozycje,zainteresowaniaizdolności.Przywią-
zywaławielkąwagędoprzygotowanianowoczesnejinfrastrukturyszkolnej,
umożliwiającejzetknięciesięzdziełamisztuki,zpięknąbiblioteką,dosko-
nalewyposażonymipracowniamiiwarsztatami,kącikamidoindywidualnej
nauki.Takaszkołamiałastwarzaćwarunkidosamodzielnegokształceniasię
uczniów,bliskiegokontaktuzrzeczywistościąpozaszkolną,wczesnegorozpo-
znawaniaindywidualnychpredyspozycjiuczniówizapewnianiuimwolności
wwyborzeprzedmiotówitreścikształcenia.JużuproguXXwiekurozumiała
potrzebęintegracjiwiedzyzdobywanejwszkolebezsztucznegodzieleniajej
nato,coobejmująposzczególneprzedmiotyszkolne.
ObokDeweya,Montessori,Keymożnawymienićwieluznaczących
przedstawicieliruchuokreślanegomianemDNowegoWychowania”.Ichprace
zostałyspopularyzowanejużwokresiemiędzywojennymprzezseriewydaw-
niczepublikowanegłownieprzezDNasząKsięgarnię”iDKsiążnicęAtlas”.To
wnichukazałysiępraceJohnaDeweya(Szkołaidziecko,1930,Mojepedago-
gicznecredoiSzkołaispołeczeństwo,1933),AmélieHamaïde(MetodaDecroly,
1926),GeorgaKerschensteinera(Pojęcieszkołypracy,1926,2.wyd.1934),
HelenParhurst(Wykształceniewedługplanudaltońskiego,1928,2.wyd.1933),
PeteraPetersena(Szkoławspólnotyżycia.Planjenajskiejwolnejpowszechnej
szkołyludowej,1934),JohnaA.Stevensona(Metodaprojektówwnauczaniu,
1930),CarletonaWashburne’a(Przystosowanieszkołydożycia,SystemWin-
netki,1934)orazKarolaLinkego(Nauczaniełączneoraznauczaniejęzyka
ojczystegowszkolepowszechnej,1933).
PozakończeniuIIwojnyświatowejrucheksperymentatorskiwpolskim
szkolnictwiewyraźniezostałograniczony.WokresieistnieniaPRL-ubyłoto
niewątpliwiespowodowanebrakiempluralizmu,zdecydowanądominacjąide-
ologiikomunistycznej,monopolempaństwawoświaciepołączonymzcentra-
listycznymsposobemzarządzaniaplacówkamiedukacyjnymi.Owszem,istniał
29
