Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
27
działańwpostacicenionychspołecznieefektów,tj.dochód,bogactwo,poziom
zdrowiaitp.,określanejakokorzyści(adventages),sądeterminowanedwoma
typamiczynników–wysiłkami(efforts)iokolicznościami(circumstances).
Wysiłkisączynnikami,zaktóreosobamożebraćodpowiedzialnośćiztego
względuichzróżnicowaniemiędzyludźmijestakceptowanezewzględów
normatywnych.Zkoleinaokoliczności,mającerównieżwpływnaosiągane
skutkiwpostacidochodu,bogactwaipoziomuzdrowia,osobaniemamożliwości
wpływu.Zempirycznychbadańdotyczącychpodziałuefektówwynikarównież,
żeludziesąwstaniezidentyfikowaćróżnicemiędzyczynnikamimieszczącymi
sięwobszarzeichodpowiedzialnościiwpływu(efforts)oraztymi,któresąpoza
ichoddziaływaniem(circumstances)(m.in.[Cappelen,SorensoniTungodden
2010]).Dlategookolicznościuniemożliwiająceosiąganiezamierzonychefektów
(dochód,bogactwo,zdrowie)niemożnaakceptowaćipowinnybyćograniczane
[Brunori7FerreiraiPeragine20137s.3].
Wheterodoksyjnejekonomiizmienionopodejścienietylkodopozytywnej,
lecztakżenormatywnejinterpretacjidobrobytuijegopodziału.Polegałotona
ujęciusądówwartościujących,sprawiedliwości,wtymdystrybutywnej,słuszności
ietyki,awięckwestiiwykraczającychpozaetykęekonomistyczną.Stałosięto
możliwedziękipodważeniuwelferowskiegozałożeniaodoskonałejracjonalności
indywidualistycznej.
Nagruncieekonomiibehawioralnejzweryfikowanoneoklasycznezałożenie
racjonalności.Napodstawiebadańsocjologicznychipsychologicznychwyka-
zano,żepodmiotyekonomiczneniesąjednakowe,przezcopodważonozałożenie
ouniwersalności,atakże,żeichdecyzjesąwielowymiarowe,znaczniewykra-
czającepozapoliczalnywkategoriachrynkowychrachunekkorzyściikosztów.
Zekonomiibehawioralnejwynika,żepozaekonomiczneczynnikidecyzjiniesą
aniprzypadkowe,anijednostkowe,aprzeztoniemożnaichpomijaćwopisy-
waniuzjawiskiprocesówekonomicznych[TverskyiKahneman1992,Akerlof
iYellen1985].Jednocześniewprocesiepodejmowaniadecyzjiobokekonomicznej
racjonalnościnaznaczeniuzyskująemocje,żalpodecyzyjny,awersjadoryzyka,
atakżepoczuciesprawiedliwościisłuszności(fairness).
WtymkontekściewartozwrócićuwagęnapraceL.S.Temkina[1993,s.13–14],
któryopracowałkoncepcjęindywidualnegożaluwynikającegoznierówności.Żal
tenwystępujewówczas,gdyniższeniżśredniadlapopulacjidochodyniewyni-
kająanizwiny,anizbłędnychdecyzjiosoby.Intensywnośćtegożaluwynika
zaśzwyborupoziomudochodu(referencyjnego),zktórymporównujesięosoba
uzyskującaniższedochody.Istniejązatemtrzysposobyujmowaniaintensywności
tegożaluwspołeczeństwie,tj.przez[Devooght2003,s.242–243]:1)różnicę
międzyindywidualnymaśrednimdladanejgrupypoziomemdochodu,2)różnicę
wdochodachmiędzyindywidualnymrelatywnieniskimdochodemanajwyż-
