Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tonaprawdęfascynującespostrzeżenia.Obajokreśliliściesięjako
sytuacjoniści.
Dokładnietak.Stanleyzawszemówił:nSkądwiesz,cobyśzrobił,zanim
znajdzieszsięwdanejsytuacji?”
.Jużjakolicealista,w1948roku,gdyod
wojnynieminęłojeszczetakdużoczasu,martwiłsiętym,czyonalbojego
rodzinanietrafiąkiedyśdoobozukoncentracyjnego.Wszyscymówilimu:
nNiewygłupiajsię,Stanley.Tobylinaziści.MyjesteśmyAmerykanami.
Tonieleżywnaszejnaturze”
.Dodziśpamiętam,jakodpowiadał:nSkąd
wiesz,cobyśzrobił,zanimznajdzieszsięwdanejsytuacji?”
.Założęsię,że
ludziemówilitosamoprzedpowstaniemHitlerjugend.Wszyscymamy
sięzadobrychludziiniedoceniamystopnia,wjakimsytuacjeskłaniają
naszarównodozłych,jakidobrychzachowań.Zgadzałemsięznim.
24
Tobyłocośwrodzajupierwotnejwylęgarnidlatychdwóchsytuacjoni-
stów.Drugarzecz,októrejpowinienemwspomnieć,tożekiedyStanley
przeprowadziłswojebadanie6,początkowoniespotkałosięonozuzna-
niem.Spadłynaniegogromyzabraketyki.Wykonałteneksperyment
dlatego,coterazwpełnirozumiem,żezawszechciałzostaćfilmowcem.
Nakręciłwielefilmów,niektóreznichbardzodobre.Zrobiłmiędzyin-
nymifilmpodtytułemObedience(Posłuszeństwo),dokument,wktórym
pokazałludzi,którzyopierająsiępresjiautorytetu,apóźniejjejulegają.
Nafilmiewidaćichniepokój-wyglądająnaniepewnychizmartwionych.
Topierwszyprzypadeknagrunciepsychologii,gdyfaktyczniemożna
zobaczyćnegatywneskutkiprzebywaniawsytuacjieksperymentalnej.
IstniaływcześniejszenagraniazbadańKurtaLewina,aletamkonse-
kwencjeniebyłytakprzykre-eksperymentMilgramaujawniłnegatywną
stronęnaturyludzkiej.
6
SłynnyeksperymentMilgramadotyczącyposłuszeństwawobecautorytetuzostałprzedsta-
wionyuczestnikomjakobadaniepamięciiumiejętnościprzyswajaniawiedzy-mieliodgrywać
rolęnnauczyciela”istosowaćwstrząsyelektrycznewramachkarydlanucznia”
,kiedynieudamu
siępowtórzyćprzedstawionychwcześniejparsłów.Pokażdejkolejnejpomyłceucznia-aktora
-siławstrząsuelektrycznegorosła.Uczeńinauczycielprzebywaliwinnychpomieszczeniach
iniewidzielisięnawzajem;nagraneokrzykibóluodtwarzanoztaśmy.BadanieMilgramawska-
zywało,żemimooznakogromnegostresuludziepodporządkowująsięautorytetowiipostępują
wbrewwyznawanymwartościom.
