Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
inajbardziejakceptowalnymodelwspieraniaszkolnictwawyższego:odpojedynczej
instytucji,któramiałakształcićelitę,posystemniekonieczniepublicznychuczelni,
administrowanychprzezposzczególnestanyiterytoria,oferującychdostępnąeduka-
cję.Takpostawionatezawymagaodpowiedzinatrzypodstawowepytania:
Jakibyłpowód,dlaktóregowładzafederalnawogólezdecydowałasięnawspie-
ranieszkolnictwawyższego,chociażkonstytucjawogóleniewspominaedukacji?
Kwestiatajestnierozerwalniezwiązanazdylematemujmowaniawyższegowy-
kształceniajakodobraprywatnegoorazdobrapublicznego.PodkoniecXVIIIwieku,
aprzedewszystkimwXIXwiekuzaobserwowanopowolneodchodzenieodtrakto-
waniaedukacjijakoprywatnejsprawyobywatelinarzeczpoglądu,żejesttojeden
zistotnychczynnikówwarunkującychekspansjęterytorialną,anastępnierozwójgo-
spodarczyipolitycznykraju.
Zapomocąjakichśrodkówwładzafederalnapragnęławspieraćszkolnictwo
wyższe?Podobniejakprzesunąłsięakcentwtraktowaniuwyższegowykształcenia
zprywatnegonapubliczne,takwidocznestajesięsystematycznedostrzeganieko-
niecznościwprowadzeniarozwiązańsystemowych,anietylkodoraźnych.Kongres
w1890rokuzdecydujesięostatecznienazapewnieniestałegowsparcianansowego
dlawyższychuczelni(choćwówczastylkojednego,specycznegotypu).
Jakkształtowałysięrelacjemiędzywładząfederalnąastanamiwodniesieniudo
szkolnictwawyższego?10.poprawkadoKonstytucjiStanówZjednoczonychprzeka-
zujewładzyfederalnejteuprawnienia,któresąwniejzapisane.Wczasiepracnad
przyjęciemustawMorrillaorazustawyHatchawzajemnazależnośćstanówiwładzy
federalnejstaniesięjednymznajistotniejszychelementówdyskusji.PrzyjętawXIX
wiekuodpowiedź,żeWaszyngtonmaprawowspieraćinstytucjepubliczneniejakopo-
nadstanami,stałasiępodstawąfederalnejpolitykipublicznejUSAwXXwieku.Ado-
tyczytotakżetakichważnychwrozwojuprogramów,jakNowyŁadF.D.Roosevelta.
Bezodpowiedzinatakpostawionepytanianiemożnawpełnizrozumiećiocenić
przemiany,jakadokonałasięwXIXwiekuwzakresiefederalnejpolitykiwobec
szkolnictwawyższego.Ajednocześnie,jakwyraźniewskazująnatodwajamerykań-
cybadacze:MichaelD.ParsonsorazEdwardP.St.John,dlapełnegozrozumienia
funkcjonowaniaszkolnictwawyższegoniezbędnejestodwołaniesiędoosiągnieć
politologii.Edukacjaakademickajestczęściążyciaspołecznego,zależnąnietylko
iwyłącznieodwykładowcówistudentów.Jeślinazmieniającąsięsytuacjęamery-
kańskiegoszkolnictwawyższegopatrzysięjedyniezperspektywyhistoriiedukacji
(cojestnajczęstszymsposobem),totymsamympomijasięjedneznajważniejszych
czynnikówwpływającychnajegokształt.Politologia,przezpokazaniemechani-
zmówdziałaniawładz,dajemetodyikonstatacjeniezbędnedlarzeczywistegozro-
zumieniapowodówpowstaniapublicznegoszkolnictwawyższegowtakim,anie
innym,kształcie.Prześledzeniepoczątkówfederalnegozaangażowaniawsprawy
edukacjiakademickiejstwarzateżniepowtarzalnąokazjędlalepszegouchwycenia
sposobówdziałaniaKongresuiPrezydentanarzeczpowszechnegodobrobytu13.
13E.P.St.John,M.D.Parsons,Introduction[w:]E.P.St.John,M.D.Parsons,op.cit.,s.5i13.
OznaczeniupolitologiidlabadańszkolnictwawyższegoszerzejwrozdzialeIPolitykaauczelnie
wstronęteorii,s.27.