Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Wstęp
1)IstniaływstarożytnejGrecjinormyprawaniepisanego,prawazwycza-
jowegoopartegłównieonormyreligijne,którenosiłymianoagrapha
velkoinosnomos43.Towłaśnieteprawauznawanozawielkidarotrzy-
manyodbogów,tonieśmiertelnimielisprawowaćnadnimipieczę
izsyłaćkaryzaichzłamanie.
2)NiekwestionowanymautorytetemwcałejHelladziecieszyłysięwy-
rocznie,prawdziwecentrareligijne,doktórychludzieprzybywali
zróżnychzakątkówgreckiegoświata.Byłyonepanhelleńskimiośrod-
kamireligijnymi,któremiaływpływnacałokształtżyciagreckiego.
3)NaprzełomViIVw.p.n.e.przypadarozwójwyroczni,azarazemsank-
tuariów-uzdrowiskbogaAsklepiosa44,którerównieżbyłyośrodka-
miopanhelleńskimznaczeniu.Pełniłyonedwojakąfunkcjęwróżebną
iuzdrowicielską.
4)Ogólnogreckizasięgmiałyrównieżigrzyskaolimpijskie,którebyły
jednocześnieświętemsportu,agonówmuzycznych,jakiwspaniałymi
uroczystościamireligijnymipodpatronatembogów.
5)WspólnotajęzykowaGrekówumożliwiałatakżetworzenieAmfik-
tionii,związkówplemion,awokresiepóźniejszymfederacjimiast-
-państw,którezbierałysięcorokunawspólnychświętach,abydyskuto-
waćowspólnychsprawachisprawowaćwspólnąopiekęnadświątynią
izgromadzonymitamhiera45.Podczasobchodówuroczystościreligij-
nychobradowałyrównieżRadyDelegatów.
IV
.JednakiewszystkimGrekombyłyformyokazywaniaczcibogom:ofiary,
wota,modlitwy,święta,procesje.Podstawowymidaramiofiarniczymibyła
krwawaofiarathysiailibatio.WcałejHelladziewtensamsposóboznacza-
nograniceświętychmiejsc;wpodobnysposóbkonstruowanebyłypodsta-
wowestrukturyświątyńbezwzględunato,czybudowanojewmieście,czy
naobszarzepozamiejskim.Pierwotnieświętąprzestrzeńwyznaczałprzede
wszystkimTέPεVOg(temenos)kawałekziemiuwykrojonydlaboga”
,tj.po-
święconybogu.TemenoibyłyoznaczanekamieniamigranicznymiὅlOL
(horoi)wpostacipojedynczychpolnychkamieni,blokówkamiennychlub
kamiennejsteli.
43Zob.rozdz.IIwtejpracy.
44Zob.rozdz.III,podrozdz.1.4.2.uAsklepiejony”wtejpracy.
45Zob.K.BaneK,Amfiktioniestarożytne,Kraków1993,passim;Ch.Con-
StantaKoPoulou,RegionalReligiousGroup,Amphictionies,andOtherLeagues,[w:]
TheOxfordHandbookł,s.273-289.
