Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Powszechnyjestzwyczajoddawaniaczcibogom,
każdyludmabowiemswojąwiarę1.
TylewidziszBoga,jakimjesteśczłowiekiem2.
Wstęp
A.TherapeiasivereligioantiquorumGraecorum?
KultczyreligiastarożytnychGreków?
Częśćbadaczyuznaje,żewprzypadkuGrekówmożnamówićraczejoich
wierzeniachlubkultachniżoreligiiwtakimsensie,wjakimwspółcześnieprzyj-
mujesięznaczenietegosłowa.Prawdąjest,iżGrecyokreślaliswójwłasnysto-
sunekdobogównajczęściejsłowemἡθεlIπε.I(therapeia),ἡθεlIπε.I
θεῶV,ἡΘlεσKε.I(threskeia),którewpotocznymrozumieniuoznaczały:
utroskęokogoś,ocoś,staranie,opiekę,wreszcieterapię”
.Stądniekiedyzbyt
dalekoidącakonkluzja,żeskorotermintenoznaczałraczejtroskęczystara-
nieobogów,topowinienbyćodnoszonydokultu,aniereligii3.Tymczasem
słowoἡθεlIπε.Ioznaczałoprzedewszystkimusłużbę”
,azwrotἡθεlI-
πε.IθεῶVmożebyćrozumianyjakousłużbadlabogów”4bądźwuwnajszer-
szymrozumieniu-troskęowszystko,coznajdowałosiępodopiekąbóstw”5.
Synonimiczneznaczeniemiałyteżtakiezłożeniajak:ἡὑπnlεσ.IθεῶV,ἡ
1ArtemidorzDaldiS,Rozważaniaosnach,czylionejrokrytyka,I,8,17,przekł.
I.Żółtowska,Warszawa1995.
2Cyt.za:J.A.KŁoczoWSKi,Język,którymmówiczłowiekreligijny,uZnak”1995,
(12)487,s.16.
3Por.D.MuSiaŁ,Antycznekorzeniechrześcijaństwa,Warszawa2001,s.16:
uWgrece,cowartejestpodkreślenia,niebyłonawetsłowa,którymmożnabyoddać
senswspółczesnegopojęciareligii.Wśródróżnychużywanychprzezgreckichauto-
rówterminównauwagęzasługujeczęstostosowanywodniesieniudobóstwzwrot
therapeia.Oznaczaon,ogólnierzeczujmując,troskęokogośiniemabezpośredniego
związkuzwiarą.Odniegowywodzisięnasza«terapia»”
.
4Zob.J.D.MiKalSon,GreekPopularReligioninGreekPhilosophy,Oxford2010,s.9.
5Cyt.za:W.LenGauer,ReligijnośćstarożytnychGreków,Warszawa1994,s.37.
