Zbożność i bezbożność w kulturze Greków

Joanna Rybowska

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-8088-722-0

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

672

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Rybowska, Joanna. Zbożność i bezbożność w kulturze Greków. Red. . Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2017, 672 s. ISBN 978-83-8088-722-0

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Rybowska, J.

T1 Zbożność i bezbożność w kulturze Greków

PB Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

PP Łódź

YR 2017

SN 978-83-8088-722-0

Bibliografia BibTex:

@Book{ 200398, author = "Rybowska, Joanna", editor = "", title = "Zbożność i bezbożność w kulturze Greków", publisher = "Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego", year = "2017", address = "Łódź", isbn = "978-83-8088-722-0" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Rybowska, Joanna

ED -

TI - Zbożność i bezbożność w kulturze Greków

PB - Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

CY - Łódź

PY - 2017

SN - 978-83-8088-722-0

ER -

Netografia (standard APA):

Rybowska, Joanna. Zbożność i bezbożność w kulturze Greków [baza danych online] Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2017 [dostęp: 19 08 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/zboznosc-i-bezboznosc-w-kulturze-grekow-joanna-rybowska-200398.

Arystoteles, Sokrates, Zeus, kultura Greków, pobożność Greków, prawa boskie i ludzkie, igrzyska olimpijskie, sofizm

Autorka bada przejawy greckiej pobożności i śledzi reguły rządzące tą sferą w obszarze religii i obyczajowości starożytnych Greków. Opiera się na zachowanych źródłach literackich oraz szeroko pojmowanym piśmiennictwie, np. na materiałach inskrypcy...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-8088-722-0

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

672

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

A. Therapeia sive religio antiquorum Graecorum? Kult czy religia starożytnych Greków?11
Wstęp11
B. Jedna religia czy wiele religii?16
Podsumowanie24
C. Czy pobożność Greków może być zdefiniowana?28
1. ἡ ὁσίη, ἡ θέμις (ἐστίν)39
Rozdzia1 I. W poszukiwaniu znaczenia słów określających pobożność Greków i związanych z nimi nakazów i zakazów39
2. τὸ ὅσιον, τὰ ὅσια53
3. Przymiotnik ὅσιος oraz czasownik σέβομαι i ich derywaty59
4. ὅσιος, ἱερός, βέβηλος66
5. ὅσιος, δίκαιος72
Podsumowanie75
1. Agrapha – prawa czy normy moralne?77
Rozdzia1 II. Prawa boskie i ludzkie w koncepcji starożytnych Greków77
2. Agrapha jako νόμοι θεῶν90
3. Agrapha jako τὰ κοινὰ νόμιμα i ὁ κοινὸς νόμος99
4. Prawo natury (νόμος φύσεως) a koinos nomos kata fyseos u Arystotelesa108
5. Jońscy filozofowie przyrody a teologiczna koncepcja jednego prawa bogów i ludzi u Heraklita118
Podsumowanie136
6. Bogini Themis i themistes138
7. Zeus jako dawca praw i najwyższy sędzia143
8. Niepisane prawa Kreteńczyków i Spartan162
Podsumowanie164
1. Świat bogów i ludzi167
1.1. Pantes theoi. Phasma, epiphaneia167
Rozdzia1 III. Eusebeia w praktyce167
1.2. Bogowie natury i hiera179
1.3. Nowi, obcy bogowie (ξενικοὶ θεοὶ, ksenikoi theoi)186
1.4. Rola i znaczenie znaków w kontaktach ludzi z bogami189
1.4.1. Wyrocznie197
1.4.2. Asklepiejony203
1.5. Święte igrzyska olimpijskie – „agony pod boskim przewodnictwem”211
1.6. Amfiktionie220
1.7. Od ludzi do bogów timē i charis222
1.7.1. Anathēmata (ἀναθήματα)228
1.7.2. Modlitwy (εὐχαί) i zaklęcia (κατάδεσμοι)239
1.7.3. Thysia i jej przeciwnicy260
Podsumowanie300
1.8. Świat bogów i ludzi w koncepcji filozoficznej Epikura302
Podsumowanie309
2. Timē okazywana rodzicom jako przejaw pobożności i posłuszeństwa prawom ludzkim i boskim310
2.1. Agrapha w Państwie i w Prawach Platona323
2.2. Arystoteles o szacunku rodziców jako jednej z norm etycznych334
3. Rytuały przejścia związane ze śmiercią, czyli opowieść Greków o zbożnym bądź bezbożnym końcu ludzkiego żywota337
3.1. Słowo o zjawisku śmierci z różnych perspektyw337
3.2. Sposób chowania zamarłych jako oznaka pobożności340
3.3. Podstawowe nakazy nomima341
3.4. Geras thanontōn – dar jako wyraz czci dla zmarłych (dary podstawowe)344
3.5. Nomima w trudnych czasach355
3.6. Śmierć w oikos i w polis361
3.7. Pamięć o zmarłych372
3.8. Nomima pod kontrolą nomoi374
3.9. Prawa zabraniające grzebania bezbożników w ziemi ojczystej378
Podsumowanie382
4. Horkia, horkos i Zeus Horkios384
Podsumowanie412
5. Ksenia i Zeus Ksenios413
6. Hiketeia i Zeus Hikēsios427
6.1. Hiera asylia443
Podsumowanie457
1. Atimia, hierosilia, atheotēs a asebeia461
Rozdzia1 IV. Czym jest to, co zbożne i bezbożne?461
A. Atimia462
Podsumowanie476
B. Hierosylia477
C. Atheotēs482
2. Procesy o bezbożność486
Podsumowanie514
3. Pytania stawiane przez sofistów: Czy istnieją agrapha?515
Podsumowanie532
3.1. Krytiasz, syn Kallaischrosa534
4. O Sokratesie, czyli o człowieku, który chciał służyć bogu541
4.1. Sokrates obywatel Aten541
4.2. Daimonion Sokratesa, czyli co?548
4.3. Sokrates a bogowie ateńskiej polis551
4.4. Bogowie Sokratesa i krytyka tradycyjnie pojmowanej therapheia theōn555
4.5. Rozmowa Sokratesa z Eutyfronem O świętości (Peri hosiou)559
4.6. Proces Sokratesa (399 r. p.n.e.)565
Podsumowanie i wnioski576
Ilustracje581
Indeks verborum603
Indeks autorEw nowoFytnych610
Bibliografia618
Summary668
Od Redakcji672

Wstęp

AITlε.IθεῶVczyἡὁσLόTngθεῶV,ἡθεlIπε.IπεlŁθεOὺg.Troskę

okultiświętemiejscabogówmożemyrozumiećjakopochodnąszerokodo-

strzeganejprzezGrekówsferysacrum,wktórejbogowiespełnialiwieleważ-

nychfunkcji,wtymrównieżstrażnikówporządkuwświecie.Samazaśἡθε-

lIπε.Iniebyłapojmowanatylkoiwyłączniejakosłużba,alerównieżjako

wyrazwdzięcznościdlabogówzaotrzymaneodnichdobra.uSłużbadlabo-

gów”obejmowała:troskęoskładanieoﬁar,ołtarze,świątynie,przestrzeganie

normreligijnych,wypełnianiepraktykreligijnych,comiałosłużyćjednemuce-

lowi-podtrzymywaniuharmonijnegowspółistnieniabogówiludziwewspól-

nymimświecie.

Przyjmujesię,żejeśliwogólemożnamówićoreligiiGreków,tojedynie

wsposóbnegatywny6,wskazującnateelementy,któreniebyływniejobecne.

Nienegujemyfaktu,iżGrecynigdynienazwaliswychwierzeńreligią,zwraca-

myjedynieuwagę,żesłowotojestznaczniepóźniejsze7.Nieznajdziemytam

credowtakimsensie,wjakimistniejewinnychreligiach.Nieposiadalionitakże

anijednejuświętejKsięgi”8,podobniejakukościołanarodowego”czyteżcen-

tralniezorganizowanegoisilniezhierarchizowanegostanukapłańskiego9,który

byłbyupoważnionyizdolnydostanowieniawielkichdogmatówczyortodok-

sji.Przyjmujesiętakże,żereligijneautorytetyniewywodziłysięześciśleokre-

ślonychklasspołecznych,kastczyśrodowiska10.

6Zob.M.VeGetti,Człowiekibogowie,[w:]Wkręgucodzienności.CzłowiekGre-

cji,red.J.-P

.Vernant,przekł.P.Bravo,Ł.Niesiołowski-Spanò,Warszawa2000,s.309:

utrudnomówićwsposóbpozytywnyo«religii»greckiej,przynajmniejwsensie,wja-

kimtermintenjeststosowanywobrębietradycjimonoteistycznych”

.Contra:J.P

.Ver-

nant,zob.przyp.12uWstępu”

7Pojęciereligiawtakimznaczeniu,jakdziśjerozumiemy,zaczęłofunkcjono-

waćwdobierenesansu,arzeczowniktherpeianiebyłjedynymsłowem,zapomocąktó-

regostarożytniGrecyokreślaliswójstosunekdobogówitego,couznawalizaświęte;

będziemyjeszczemieliokazjęprzekonaćsięotymwdalszejczęściuWstępu”

8Biblia,Wedy,Enumaelisz,Awesta,Bhagawadgita,KanonpalijskiczyKoran.

9Zob.J.D.MiKalSon,AthenianPopularReligion,London1983,s.4.

10Por.R.S.J.Garland,ReligiousAuthorityinArchaicandClassicalAthens,ABSA

1984,79,s.75:uReligiousauthorityinarchaicandclassicalAthenswasnotinfact

thepreserveofanysinglesocialorpoliticalclass,caste,ormilieu”

.Teogólnieformu-

łowanepoglądydotyczącerolikapłanówikapłanekwstarożytnejHelladziesąsłusz-

niekwestionowanewprzypadkukulturóżnychbóstworazokresu,wktórymsłużba

dlabogówbyłaprzeznichsprawowana.Zob.J.H.BloK,S.D.Lambert,TheAppoint-

mentofPriestsinAtticGene,ZPE2009,169,s.95-121;S.D.Lambert,Thesocialcon-

structionofpriestsandpriestessesinAthenianhonorificdecreesfromthefourcenturyBCto

theAugustanperiod,[w:]CivicPriests:CultPersonnelinAthensformHellenisticPeriod

toLateAntiquity,eds.M.Horster,A.Klöckner,Berlin,Boston2012,s.67-134;tenże,

Brak wyników

Zbożność i bezbożność w kulturze Greków

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra