Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Organizacjaizarządzanie
1.4.Ryshistorycznyipodsumowanie
Teoriaorganizacjiizarządzaniazajmujesięprocesamiifenomenamispołecz-
nymizachodzącymiworganizacjach.Analizujestrukturę,kulturę,zachowania
członkówizasobyorganizacji,atakżebadasposobyskutecznegonimizarządzania,
równieżpoprzezprzywództwo.
Choćtepryncypianiezmieniłysię,przezkolejnelatanaukaorganizacji
izarządzaniaulegałaróżnymmodomidominującymteoriom.Napoczątku,
czylinaprzełomieXIXiXXw.,rozpowszechnionybyłnurttzw.naukowego
zarządzania,kojarzonyznazwiskamiF.TayloraiH.Forda-kładłonnacisk
nabardzościsłąkontrolęrobotnikówiwydawanieimprecyzyjnychinstrukcji.
Równolegledotegopodejściarozwijałsięnurtadministracyjny,zajmujący
sięuregulowaniempracybiurowejpoprzezprecyzyjneprocedury.Później,od
czasueksperymentuwHawthorneprzeprowadzonegowlatach20.XXw.przez
E.Mayo,zwróconowiększąuwagęnaspołecznewymiaryfunkcjonowania
organizacji(np.potrzebęzadowoleniazpracy,zgraniazespołu,udziałuwdecy-
zjachiin.)iażdolat50.dominowałkierunekhumanrelations,kojarzonytakże
zD.McGregorem,twórcąteoriiXiY.Kolejnyprzełomnaukowymiałmiejsce
wrazznadejściempodejściasystemowego,którezalecałoanalizęorganizacjiza
pomocąteoriisystemów.Podejścietozostałopowszechnieprzyjętejakojedno
zmożliwychnarzędzibadaniaorganizacjiibywastosowanedodziś,choćpoten-
cjałinnowacyjnytegonurturaczejjużsięwyczerpał.Wlatach70.i80.XXw.
pojawiłsięruchtzw.nowejfaliwzarządzaniu(kładącynacisknadoraźność
sytuacjiiniemożnośćustaleniageneralnychregułzarządzaniawobecogromnej
różnorodnościorganizacji),atakżezarządzaniakulturowego(zwracającyuwagę
nato,żepopierwszekulturynarodowemajądużywpływnazarządzanie,
apodrugie,żeorganizacjesamewsobiestanowiąbardzospecyfcznekultury).
Lata90.przyniosłyfascynacjęróżnegorodzajuodmianamileanmanagement
ireengineeringu,czylitechnikwracającychdokorzeninaukowegozarządzania
(zakładającychbardzościsłąkontrolępracownikówiprocesówzwykorzysta-
niemnowoczesnychtechnologii).OdprzełomuXXiXXIw.zkoleiwyraźnie
widaćwzrostzainteresowaniapodejściemzwiązanymzzarządzaniemwiedzą,
atakżezarządzaniempartycypacyjnym-którezkoleiwyraźnienawiązujądo
dorobkunurtuhumanrelations.
Teoriaorganizacjiizarządzaniarozwijasięwcyklachkładącychnaciskraz
nakontrolęzewnętrzną,raznaindoktrynacjępracownika(czyliinternalizację
standardów).Organizacjeprzedstawianesąpoprzezróżnemetafory(maszyny,
organizmu,kultury,systemu),któreczęstostająsiętakplastyczne,żesąpostrze-
ganeprzezpewienczasjakojedyneprawidłoweujęcie.
Niezależnieodtychfluktuacjipoglądówpewnepodstawoweregułyzarzą-
dzaniaiteoriiorganizacjisąstałe.Wniniejszymrozdzialestaranosięjeprzed-
stawić,niefaworyzującżadnegozpodejść.Opisanekoncepcjestanowiąbardzo
krótkiei,siłąrzeczy,okrojonewprowadzeniedotematykiteoriiorganizacji
izarządzania.
55
