Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Rozdział1
ZtegowzględudefinicjazdrowiaWHOjestdochwiliobecnejpowszechnieobowiązu-
jącąnaświecie.
Modelebiomedycznyiholistycznyzdrowiadośćistotnieróżniąsię,choćwliteraturze
przedmiotuwystępująrównieczęsto.Podstawoweróżniceukazujetabela1.
Tabela1.Różnicepoznawczepomiędzymodelembiomedycznymiholistycznymzdrowia
1.Jako
kategoria
2.Stosunekdo
kategoriincho-
roba”
3.Przyjętywzo-
rzeczdrowia
4.Stosunekdo
profilaktyki
5.Rolaczłowie-
kawosiąganiu
zdrowia
6.Podstawa
teoretyczna
Zdrowie
Koncepcjamechanistycznaireduk-
cjonistyczna.
Człowiekjestmaszynąimożebyć
naprawiony.
Zasadaprymatuczęścinadcałością.
Człowiekniejestsamodzielnym
twórcązdrowia,jegozdrowiejestzde-
terminowaneprzezkodgenetyczny.
1.Zdrowietobrakchoroby.
2.Przywracaniedozdrowiaopierasię
nawyleczeniuchoroby,rozumianej
jakozaburzeniewndziałaniu”(funk-
cjonowaniulubniespełnianiuokre-
ślonychfunkcji)organizmu.
3.Możliwośćdefiniowaniatylkoprzez
przedstawicielinaukmedycznych.
1.Kliniczny.Brakzdefiniowanych
wzorcówchoroby.
2.Monopolmedykównawiedzę
ozdrowiu.Dominacjachemicznych
sposobówleczenia.
3.Scjentyzmnaukowy(wiarawwy-
łącznąmocmedycyny).
Preferencjadlaprofilaktykimającejna
celuwyszukanieosóbzeskłonnościami
dochorobybędącejzagrożeniemzdrowia
lubżyciadlawiększychgrupspołecznych.
Ograniczonaibierna.Człowiekjest
zobowiązanydowypełnianiazaleceń
dyktowanychprzezsztukęmedyczną.
Kartezjańskidualizmontologiczny:
ciałojakomaszynabiologicznaimy-
śląca,świadomadusza.
Modelbiomedyczny
Koncepcjaogólnosystemowa.
Człowiekjestelementemcałości(złożonej
zwymiarów:fizycznych,psychicznych,
duchowych,społecznychikulturowych).
Całośćdeterminujezdrowiekażdego
zelementów.
Człowiekjestwzględniesamodziel-
nymtwórcąwłasnegozdrowia.
1.Zdrowieniewykluczawspółistnie-
niachoroby.
2.Zdrowietopełniapotencjałurozwo-
jowegoidobrostan;jestcechąsystemu
lubpodsystemu,którywarunkujerów-
nowagę(korzystnądlazdrowia)
3.Uwagaskupiasięnaprzyczyniecho-
roby,któratraktowanajestjakobrak
równowagibio-psycho-społecznej.
4.Definicjaopodłożuspołecznym.
1.Przyjmowaniesubiektywnychkry-
teriówoceny.
2.Przyjęciepozamedycznychmetod
kształtowaniapotencjałuzdrowotnego.
3.Uznanywpływśrodowiska,zaso-
bówbiologicznych,społecznych,wie-
dzyikryteriówekonomicznych.
Preferencjadlapromocjizdrowia,edu-
kacjiiprofilaktykimającejnacelukształ-
towaniezachowańprozdrowotnych.
Nieograniczonaiaktywna.Człowiek
wsposóbświadomywpływanaswoje
zdrowie.
Holistyczna,hipokratejska.Człowiekuj-
mowanyjestwielowymiarowo,zuwzględ-
nieniemperspektywybiologicznej,
psychologicznejispołeczno-kulturowej.
Dyskutujesięperspektywęduchowąieko-
nomiczną.Obecnieokreślanatakżejako
biopsycho-społeczna,socjo-ekologiczna,
eko-holistyczna,neohipokratejeska.
Modelholistyczny
Źródło:B.Piontek,K.Macha,Kategorianzdrowie”inchoroba”iichimplikacjedlazarządzania
systememochronyzdrowia,nNierównościSpołeczneaWzrostGospodarczy”2016,nr48,DOI:
10.15584/nsawg.2016.4.16,s.239-240.
