Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
SYSTEMOPIEKIZDROWOTNEJ
–ASPEKTYORGANIZACYJNE
1.1.ZDROWIEIJEGOUWARUNKOWANIA
POJĘCIEZDROWIA
Zainteresowaniezdrowiemtowarzyszyłoczłowiekowiodzarania,jednakżezdefiniowa-
nietegopojęcianastręczadodziśogromnetrudności.Jestonowpowszechnymużyciu,lecz
różniekonceptualizowane.Próbydefiniowaniazdrowiaichorobypodejmowalilekarze,filo-
zofowie,socjologowieczypsychologowie,jednakżedodziśniedopracowanosięjednolitego,
akceptowalnegoprzezwszystkichokreśleniatychpojęć.JakwskazujeBarbaraWoynarowska,
istniejekilkasetdefinicjizdrowia13,cotylkodokumentujetrudnościdefinicyjne.
Whistoriimedycynyzdrowieichorobaodgrywałyiodgrywająważnąrolę.Naprzestrzeni
dziejówkoncepcjeidefinicjezdrowiapojawiałysięizmieniaływrazzzachodzącymizmianami
społecznymi,kulturowymi,wierzeniamiirozwojemcywilizacyjnymspołeczeństw.Zazwyczaj
wymieniasiętrzypodstawowemodelezdrowia:biomedyczny,holistycznyiekologiczny.
Przezwiekinzdrowie”rozumianebyłojakostanprzeciwstawnychorobie.Zdrowiepoj-
mowanoprzedewszystkimjakobrakfizycznejchorobyczybólu.Takrozumianepojęcie
zdrowiaukształtowałosiępodwpływemjednejznajstarszychdefinicjizdrowia,sformuło-
wanejwIIw.n.e.przezrzymskiegolekarzaGalenazPergamonu,którywskazywał:nZdro-
wietostanidealnejharmoniiirównowagiorganizmu,awszystko,coodtegoodbiega,na-
zywanejestchorobą”14.Oznaczałoto,żezdrowieniebyłotraktowanejakostanpozytywny,
leczjakosytuacja,wktórejwyeliminowanoobjawychorobowe,będącezachwianiembio-
logicznegofunkcjonowaniaorganizmuczłowieka.Takieujęciezdrowiazawężałotopojęcie
jedyniedonormybiologicznejiwłaściwegofunkcjonowaniaorganizmu,ajednocześnie
abstrahowałoodwpływuwielorakichczynnikówwarunkującychstanzdrowiaczłowieka.
Definicjeskoncentrowanenabiologicznymujęciuzdrowiaokreślająjewięcjakopewien
somatycznystanjednostkiookreślonychprzezlekarzaparametrach.JakpodkreślaMi-
rosławKowalski,nzdrowiejestzatem:-popierwszekategoriązobiektyzowaną,opisaną
zapomocąkryteriówmedycznychibardzoczęstorozumianąjakostanbrakuzakłóceń
wfunkcjachbiologicznychorganizmu;-podrugiejestzdeterminowanewyposażeniem
genetycznymiwrodzonąstrukturąorganizmu[ł]orazskutecznościązabiegówleczni-
czychpodejmowanychprzezsłużbęzdrowia”15.
13
Edukacjazdrowotna.Podręcznikakademicki,red.B.Woynarowska,Warszawa2018,s.16.
14
M.Sygit,Zdrowiepubliczne,Warszawa2017,s.23.
15
M.Kowalski,Zdrowieikulturazdrowotna-różneperspektywypoznawcze,[w:]M.Kowalski,A.Gaweł,
Zdrowie-wartość-edukacja,Kraków2006,s.18.
