Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nierozerwalniezłączonyzbadaniemkultury,należyjednaktraktowaćzrezer-
wą.Jeślibowiemnawetprzyjmiemy,żepunktemodniesieniadlafantastyki
cyberpunkowejsąprzemianyspołeczne,trudnowkażdymutworzeukazują-
cymfiawanturywcyberprzestrzeni”(zwłaszczagdyjegozałożeniaaktualizo-
wanesąwtekstachkulturysytuującychsięwobiegupopularnym)upatrywać
krytykizastanegoporządkuspołeczno-politycznego29.
Zwolennicybadańkulturowychzdająsięnieuwzględniaćrównieżfak-
tu,iżadresatemwielutekstówkulturypopularnejjestodbiorcaposzukujący
rozrywki,niezaśrefleksjispołecznej.JakbowiemsłuszniezauważaAnna
Martuszewska-rekonstruującapostaćkonsumentawytworówpopkultury
napodstawieanalizyspecyfikiutworówzkręgutwórczościrozrywkowej-jej
miłośnikjawisięjakoczytelnikoograniczonychkompetencjachlekturowych;
ztegowzględujestodbiorcąoczekującymspecyficznejkonstrukcjizarówno
strukturyfabularnej,jakijęzykowej.Toteżznamiennedlatejliteraturyjest
intencjonalnewzorowanieukształtowaniazdańnamowiepotocznej30.
MającnauwadzewymienioneprzezMartuszewskąjęzykowewłaściwości
tekstupopularnego,którewkonsekwencjiwpływająnajegorecepcję,tym
trudniejzgodzićsięzpostulatamibadaczyzwiązanychzculturalcriticism
dotyczącymiupolitycznieniakażdegoaktulekturowego,nawetjeśliprzyjąć
Cullerowskąwykładniętegopojęcia31.Ztegowzględu-jakkolwiekzapew-
neracjęmiałZygmuntKałużyński,gdypisałofipublicystyceartystycznej”
uprawianejprzeztwórcówkulturypopularnej-należyzdawaćsobiespra-
węzimmanentnychograniczeńtegoobiegu32,zwłaszczażewodniesieniu
dońmożna(naprawachuogólnienia)potraktowaćjakokategorieopisowe
29
Krytykiempostawydążącejdoupolitycznieniawszelkiejlekturyjestm.in.HaroldBlo-
om,określającyfipolityczne”teorieliteraturoznawcze(takiewłaśniejakbadaniakulturowe,
feminizmbądźNowyHistoryzm)mianemfiSzkółResentymentu”:fiPrzepełnieniresentymen-
temhistoryściwszelkiegotypu[ł]uprawiająkrytykęliterackątak,jakbybyłaonaczymśwro-
dzajupodrzędnejhistoriispołecznej.Pomijająwtensposóbsamotnośćczytelnika,odrzucają
jegopodmiotowość,która,jaktwierdzą,pozbawionajest»bytuspołecznego«”(tenże,Lęk
przedwpływem.Teoriapoezji,przekł.A.Bielik-Robson,M.Szuster,Kraków2002,s.22).
30
Zob.:A.Martuszewska,Upraszczaniestruktur(niektóreproblemynarracjipo-
wieścipopularnej),[w:]taż,„Tatrzecia”.Problemyliteraturypopularnej,Gdańsk1997,
s.117-118.
31
AnnaBurzyńska,komentująctezęJonathanaCullerazFramingtheSign.Criticism
anItsInstitutions(Oxfrod1988),upatrujepolitycznegocharakterubadańwzainteresowaniu
wiedzyoliteraturzenietylkopolitycznymiuwikłaniamiliteratury,leczrównieżnp.wideolo-
gicznychaspektachsamychbadań,światopoglądowychimplikacjachorientacjiteoretycznych
iichrelacjidoinstytucji,wramachktórychpowstały(zob.:A.Burzyńska,Kulturowyzwrot
teorii…,s.60).
32
Zob.:Z.Kałużyński,Supermanchałturnik.Sztukapopularnaodramatachna-
szychczasów,Warszawa1982,s.405-406.
19
