Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Społecznywymiarpograniczaprusko-rosyjskiego
25
zjednejrzekiwodępiją,boniemanędzniejszegowidoku,jakwidok
Dobrzynia.
Zastanawiającsięnadpowodamitejnierównościdwóchmiastsą-
siednich,doszedłemdotegozdania,którewypowiemnastępnie.
3.„Nadwiślanin”
,30lipca1858,nr57
ZprzejazdkidoPolski.PrzezGolub(ciągdalszy)
Jakjużpowiedziałem,porównywanieowychdwóchmiastzobu
strongranicynaprowadziłomięnazastanowieniesięnaddostrzeżo-
nąróżnicą.Znającpograniczepolskiejużdawniej,wiedzącjakrolnic-
twownimkwitnieiczęstonawetprzechodzipogranicznerolnictwo
pruskie,widzącgęstewioskiinieźlewyhodowanefolwarki,miałem
wtemniejakąwskazówkę,gdzieszukaćprzyczynybiedypomiastach
polskichpogranicznych.Wychodźcy,czywędrowcyspekulancizgłę-
bokichiwschodnichNiemiec,przenoszącsiędoKrólestwaPolskiego,
zasiadajązwykleprzygranicypruskiej.Nieczyniątegozprzywiązania
itęsknotyzakrajem,nienato,abybyćbliżejswoich,bocisamiludzie
maszerująnatychmiastdoAmerykilubCzuczkocji,bylewidzielipew-
niejszetamzyski,alewłaśniedlatego,żetuwidząkorzyści,jakichin-
dziejniemasz.WPrusiech,gdziekomunikacjatyleułatwiona,handel
zbożaurósłznacznie.Licznispekulanciożywiligobardzo,współubie-
ganiesiępomiędzyniemiułatwiarolnikowisprzedażzbożapocenach
jaknajwyższych.Taksiędziałomianowicieroktemuprzezlatblisko
dziesięć.Tawłaśniełatwośćkorzystnejsprzedażyzkraju,gdziepro-
dukcjazwieluwzględówtańsza,boipodatekmniejszyidrzewotańsze
irobotniknietakbyłprzepłacony,ściągnęławzmiankowanychspeku-
lantów-ekonomówdoPolski,takżenapograniczupruskiemposiedzi-
cieleidzierżawcyPolacyprawietakrządcy,jakunas.Niemówię,aby
przeznichgospodarstwasiępodniosły,bowłaśnieprzeciwnie-Polacy
lepiejtamdzisiajgospodarują,aletoprawda,żeonipokazali,jakznacz-
neawantaże14marolnikwPolscepogranicznej,onipoczęlidrogęko-
14Awantaż-przewaga,korzyść,zysk.
