Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przypadkachtechnologiatajestbardziejsztukąniżrzemiosłem).Ogólnie
rzeczbiorąc,wzrostmonokryształówmożezachodzić:
zfazygazowej,
zfazyciekłej,
zfazystałej.
Powstawaniekryształuzfazygazowejlubciekłejpoleganawytwarzaniu
trwałegozarodkakrystalicznegoistworzeniuwarunkówumożliwiającychjego
wzrastanie.Dosamoistnegopowstaniazarodkakoniecznejest,abywośrodku
gazowymlubwroztworzedoszłodoprzesycenia,zaśwośrodkuciekłymnie
będącymroztworem
doprzechłodzenia.Miarąprzesyceniajestróżnica
ciśnienia(stężenia)względemciśnienia(stężenia)równowagowegowdanej
temperaturze.Miarąprzechłodzeniajestujemnaróżnicamiędzytemperaturą
układuatemperaturątopnieniafazystałej.Imwiększejestprzesycenieiprze-
chłodzenie,tymłatwiejpowstająsamoistnezarodki.Ponieważmonokrystali-
zacjanazarodkachsamoistnychmożebyćwwieluprzypadkachmałoefekty-
wna(lubwręczniemożliwa),częstodoukładuwprowadzasięniewielkimo-
nokryształzwanyzarodzią.Wwarunkachprzesycenialubprzechłodzeniado-
chodzidojegowzrastania,spowodowanegomonokrystalizacjąfazygazowej
lubciekłej.
Wprocesiekrystalizacjizfazygazowejwykorzystujesięzjawiskosublima-
cji(lubparowania)orazkondensacji.Hodowaniemonokryształuodbywasię
zazwyczajwzatopionejampule,wkomorzepróżniowejlubwotwartejrurze,
wprzepływiegazunośnego.Ampułalubruramieścisięwpiecumającym
dwiestrefytemperatury(wyższejiniższej).Wstrefiewyższejtemperatury
znajdujesięźródło
czylidrobnokrystalicznyproszeksubstancji,któratopi
sięiparujelubsublimuje.Wstrefieniższejtemperaturynastępujekondensa-
cjaparco,dziękizarodzi,prowadzidomonokrystalizacji.Międzystrefąźród-
łaastrefąmonokrystalizacjipowstajeróżnicaciśnienia,którautrzymujestałe
przesycenie.Jeżeliciśnieniegazu(prężnośćpary)wampulejestniewielka,
oszybkościprocesudecydujedyfuzjacząsteczekgazu.Przywiększychciśnie-
niachlubwprzypadkururynapełnionejgazemobojętnym,naszybkośćmo-
nokrystalizacjiwpływakonwekcja.Przenoszenieźródładoobszarumonokrys-
talizacjimożebyćwspomaganeprzepływającymgazemnośnym(wprzypadku
otwartejrury).
Wartowtymmiejscuwspomniećometodzietransportuchemicznego.Jest
tometoda,wktórejwykorzystujesięreakcjechemicznedoprzenoszeniasub-
stancjiźródławobszarmonokrystalizacji.Polegaonanadodaniudoukładu
pewnejilościtzw.transportera,czylisubstancjireagującejchemiczniezmate-
riałemźródła,copowoduje,żewwynikureakcjipowstająwyłącznieprodukty
gazowe.Winnymmiejscuukładu,wniższejtemperaturzeproduktytereagują
zesobąponownieiwytwarzająwreakcjiodwracalnejtrwałąfazęstałą
wpostacimonokryształusubstancjiźródła.Uwalniasięprzytymsubstancja
transporter.Wprzypadkuotwartejruryjestonaunoszonaprzezgaznośny
pozaukład.
14
