Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Armia
25
rzyszącabezpośredniocesarzowi)58.W388r.cesarzprzeniósłczęśćarmiizZa-
chodunaWschóditakpowstaładrugaarmiainpraesentiTeodozjusza59.
PołączonasiłaarmiipolowychWschoduoscylowaławokolicach100tys.
żołnierzy,zaśarmiepogranicza,skoszarowanenaterenie15dukatów(wlicza-
jącniewielkikontyngentstacjonującywIzaurii),mogłyliczyćwedługniektó-
rychbadaczydwukrotniewięcejludzi60.JakzauważaA.H.M.Jones,podział
tenutrzymałsiębezwiększychzmianwzasadziedoczasówJustyniana,choć
takżewtymprzypadkuproblemempozostajeoszacowanieliczebnościwojsk61.
InnedrobnezmianymiałymiejscewVw.,wokresiepanowaniaLeonaI.Cesarz
podzieliłdukatyArmenii,SyriiiLibii,jakrównieżwyznaczyłtrzechkomesów
wPamfilii,PizydiiiLikaonii,wzwiązkuzrosnącymzagrożeniemzestronygórali
izauryjskich62.Zarównodowódcywrandzekomesa,jakiduksapodlegalipraw-
58JakdowodziŁ.Pigoński,armieteliczyłyzgrubszapo20tys.żołnierzyireprezentowały
wyższypoziomwyszkoleniailepszewyposażenieniżresztawojskWschodu:Ł.Pigoński,Te
Shields…,s.8-9.
59W.Treadgold,Bizancjum…,s.29;C.Zuckerman,Armiał,s.180-181.
60OstrożneszacunkiopartenaNotitiaDignitatumniewspierajątezyJonesa,cooznaczało-
by,żemaksymalnaliczebnośćcałejarmiiWchodunieprzekraczała200tys.ludzi:Notycje,Wschód,
I.Szacunekopartyjestnazałożeniu,że,przynajmniejwteorii,legionycomitatenseslicząpo1tys.
żołnierzy,aresztajednostekpo500.StanowiskoJonesawspierazkoleiW.Treadgold:Bi-
zancjum…,s.65-79.BadaczeopierająsięnarelacjachcytowanychjużwcześniejZosymaiAga-
tiasza.Chociażoszacowaniełącznejsiłyobuczęścicesarstwanaponadpółmilionażołnierzyjest
kuszące,topamiętaćnależy,żemowaopaństwie,którepomimopodejmowanychreformponio-
słodużestratywżołnierzach,zarównowwojnachobronnych,jakidomowych(tylkowdwóch
bitwachwdrugiejpołowieIVw.,tj.podMursąiAdrianopolem,cesarstwostraciłoprzynajmniej
70tys.ludzi:A.Coombs-Hoar,EaglesintheDust:TeRomanDefeatatAdrianopolisAD
378,Barnsley2015,s.70;J.F
.Drinkwater,TebattleofMursa,351:causes,course,andcon-
sequences,JLA15,2022,s.131-159).Dotegonależydodaćproblemyzwerbunkiemnowych
żołnierzy,którzywIVw.nieutożsamialiwojaczkizatrakcyjnymsposobemnażycie.Dowodzą
tegozarównozaostrzeniewarunkówzwolnieniazesłużby(A.H.M.Jones,TeLaterRomanł,
vol.II,s.633),koniecznośćznakowaniarekrutów,jakitrzymaniaichwzamknięciuwdrodze
dojednostek.Uważasię,żepomimotychdrastycznychmetodstanyosobowejednostekczęsto
nieprzekraczałydwóchtrzecich:H.Elton,Warfareł,s.89.Poglądtenwspierająrównieżinni
badacze:P.Crawford,RomanEmperorZeno.TePerilsofPowerPoliticsinFifh-centuryCon-
stantinople,Barnsley2019,s.14-15.
61Przedstawioneszacunki,sugerujące,żearmiaWschodumogłaliczyćnawet300tys.żoł-
nierzy,wydająsięzbytoptymistyczne.Cociekawe,W.Treadgoldzauważa,żeniektórzyautorzy
źródełmoglicelowozawyżaćliczebnośćwojskcesarstwa.TakimprzykłademmożebyćAgatiasz,
którywskazywałnasiłędawnejarmiicesarstwa(645tys.żołnierzy),abyzestawićjązowiele
słabsząliczebnie,współczesnąmuarmiąbizantyńską:Agatiasz,V
,13;W.Treadgold,Bi-
zancjum…,s.76.
62A.H.M.Jones,TeLaterRomanł,vol.II,s.609.Wspomnianyuczonyniebezpod-
stawdowodzinapodstawieźródeł,żewzwiązkuzzagrożeniemzwiązanymzIzauryjczykami,
