Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Armia
31
działaństrictemilitarnych91.Możnapokusićsięostwierdzenie,żechoćscholarzenie
zyskalinigdytakichwpływówjakpretorianie,topomiędzyobydwomaformacjami
występująpewnepodobieństwa.Tymniemniejbrakdoświadczeniabojowegospra-
wił,żenoweformacjejużwpołowieVw.przestałyprezentowaćrealnąwartośćbo-
jową
92.Zarównoztegopowodu,jakizewzględunasytuacjępolitycznącesarzLeon
powołałok.460r.innąjednostkę,mającąpełnićrolęzaufanejstraży,tj.ekskubitów
(ἐξKούβιTοι)93.Procesupośledzeniarealnychzdolnościbojowychscholarzypostępo-
wałtymczasemnadalizanastępcyLeonabylionijużdefactojednostkąreprezenta-
cyjną,biorącąudziałwparadachimarszach,awstępdoformacjimożnabyłonabyć
drogąkupna94.StantenmiałutrzymaćsiędopołowyVIIIw.,kiedytoKonstantynV
zreformowałarmię,ascholarzestalisięczęściąsiłtagmata(TάγμITI)95.
Ważnymelementemwpływającymnafunkcjonowaniearmiibyłojejwyna-
grodzenieiutrzymanieprzezpaństwo.Wysokośćorazwartośćżołduzmieniały
sięznaczącowokresieodDioklecjanadoAnastazjuszainiepozostałybezwpły-
wunamorależołnierzyiichoddanie96.Odczasówpierwszegozewspomnianych
cesarzydodwóchpodstawowychźródełwynagrodzeniażołnierzynależałysti-
pendiumidonativum97.Przypuszczaćmożna,żeniezależnieodtego,którycesarz
91R.I.Frank,ScholaePalatinae…,s.102-107.Corazczęściejgwardziścipełnilinato-
miastrolęosobistejstrażycesarza,jakrównieżspecjalnejpolicjicesarskiejorazwysłańcówprze-
znaczonychdospecjalnychzadań.Zbiegiemczasuichrolazaczęłasięjednakograniczać,szcze-
gólniewBizancjum,doudziałuwceremoniachpałacowych:W.Treadgold,Bizancjum…,
s.108-109;C.Zuckerman,Armiał,s.181.
92Nieoznaczatojednak,żejednostkascholarzyzostałarozwiązana.JakwskazujeB.Cro-
ke,nabórdoformacjitrwałnadal,aleodczasówLeonaIewidentniestraciłaonaswojąwartość
bojową:B.Croke,LeoIł,s.138.
93Możliwe,żewzamyśleLeonawspomnianaformacjamiaławzmocnićpozycjęcesarza
orazograniczyćwpływywszechwładnegoAsparaorazsprzymierzonychznimOstrogotów:
W.Treadgold,AHistory…,s.152;M.Whitby,TeArmy,c.420-602,[in:]TeCambridge
AncientHistory,vol.XIV,LateAntiquity:EmpireandSuccessors,A.D.425-600,ed.A.Camer-
on,B.Ward-Perkins,M.Whitby,Cambridge2000,s.291.
94Inaczejbyłowprzypadkuekskubitów,którzyprzezkolejnestuleciautrzymywalizdolnośćbo-
jowąiczęstobyliwykorzystywaniwwalce:J.F.Haldon,ByzantinePraetorians.AnAdministra-
tive,InstitutionalandSocialSurveyoftheOpsikionandTagmata,c.580-900,Bonn1984,s.136.
95J.Haldon,Warfare…,s.78.Więcejnatematkontyngentówtagmataiichroliwarmii
bizantyńskiejwXiXIw.patrz:W.Treadgold,NotesontheNumbersandOrganisationofthe
Ninth-CenturyByzantineArmy,GRBS21,1980,s.269-288.
96W.Treadgoldzauważa,żepodwyżkażołduzaczasówAnastazjuszabyłajednym
zważnychczynnikówpodnoszącychmoraleiskutecznośćarmii:W.Treadgold,Bizan-
cjum…,s.173-174.
97A.H.M.Jones,TeLaterRomanł,vol.II,s.623.Topierwszeźródłodochoduznika
wIVw.zewzględunajegofikcyjnycharakter,bowiemświadczeniezostałowznacznejmierze
wchłonięteprzezinflację:C.Zuckerman,Armiał,s.202.
