Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
RafałGlajcar
Dystrybucjawładzywewnątrzegzekutywy,
czyliktorządziwpaństwie
Władzawykonawczatozaledwiewskazanienaprawnąsferędziałaniapań-
stwa.Tymczasemistotnejestto,jakieorganykryjąsięzanią.Odpowiedźnato
pytaniezależyoczywiścieodpoddawanejanaliziestruktury.Biorącpoduwagę
to,żeprzedmiotemniniejszejpublikacjijestwładzawykonawczafunkcjonująca
wobrębiepaństwa,możnabywskazaćdwapoziomy,naktórychonasiępojawia:
centralnyilokalny.Wdalszejczęścirozważańuwagazostanieskoncentrowana
tylkonapierwszymznich.
Generalnie,organywładzywykonawczejmogąmiećjednoosobowybądź
kolegialnycharakter.Wśródtychpierwszychwymienićnależy:monarchów,pre-
zydentów,premierów,zaśdrugągrupęzasadniczotworzągabinetybądźinne
wieloosobowegremia17.Pozazagadnieniemspecyfikiposzczególnychorganów
wliczanychdowładzywykonawczej,ważnajestjejstrukturawewnętrzna.Wtym
zakresiezaśwyróżniasięegzekutywyocharakterzemonistycznymbądźduali-
stycznym.Wpierwszymprzypadkucałyzakreswładzywykonawczejskoncen-
trowanyjestwjednymorganie,podczasgdydualnaegzekutywacharakteryzuje
siępodziałemprzypisanychjejkompetencjipomiędzydwaorgany.Tenprosty,ale
zarazemnajbardziejpopularnysposóbklasyfikowaniaempirycznychprzykładów
władzywykonawczejnieukazujejednaknierazdalekosięgającychróżnicpomię-
dzyprzypadkamizaliczanymidojednejzdwóchwymienionychkategorii.Dla-
tegowskazanejestposzukiwaniekolejnychzmiennychróżnicującychnarodowe
egzekutywy,którezkoleipozwoliłybystworzyćbardziejużyteczneklasyfikacje.
JednązciekawszychpropozycjiprzedstawiłaPippaNorris,któranapod-
stawieanalizy191narodowychegzekutywwyodrębniłapięćichkategorii18.
Oczywiściewzięłaonapoduwagęnietylkoreżimydemokratyczne,lecztakże
te,któreniespełniająminimalnychwarunkówdemokracjiproceduralnej.Pod-
stawętejklasyfikacjistanowiątrzyzmienne:1)konstytucyjnymodelstruktury
wewnętrznejwładzywykonawczej(jejmonistycznybądźdualistycznycharak-
ter);2)konstytucyjnyprocesobsadzaniaurzędówgłowypaństwaiszefarządu;
3)konstytucyjnezasadyregulująceczasprzyznanychorganomegzekutywypeł-
nomocnictw.
Pierwszą,azarazemjednąznajstarszychformprzejawianiasięegzekutywy
państwowej,są,zgodniezpropozycjąPippyNorris,rządymonarchiczne.Wła-
17Szerzejopodobieństwach,różnicachorazsposobachdefiniowaniapojęćngabinet”
inrząd”pisze:W.Jednaka:GabinetykoalicyjnewIIIRP.Wrocław2004,s.11-12.Wniniejszym
opracowaniupojęciateużywanebędązamiennie.
18P.Norris:DrivingDemocracy.DoPower-SharingInstitutionsWork?Cambridge2008,
s.136-147.
