Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wprowadzenie
Odpowiednikiemprawaogólnegowinterpretacjihumanistycznejjestrozumia-
neteoriodecyzyjniezałożenieoracjonalnościpodmiotuinterpretowanegoobiektu.
Interpretacjaniemawięccharakterupsychologicznego,leczlogiczny,wtymsensie,
żeprzyjęciezałożeniaoracjonalnościjestwarunkiemlogicznymjejprzeprowadze-
nia(Moraczewski2007,239).Jestoczywiste,żeponieważniktnigdyniejestwpełni
racjonalnywteoriodecyzyjnymsensie,przetozałożenieoracjonalnościmacharak-
teridealizujący.Ponadto,ponieważniemamożliwościsprawdzenia,czypodmiot
interpretowanegoobiektukulturowegobyłracjonalny,choćbywprzybliżonymsen-
sie,więcinterpretacjahistorycznamazarazemcharakterhipotetyczny.Wpraktyce
humanistycznejprzyjmujesię,żejeśliniemaprzesłanekpodważającychstosowalność
założeniaoracjonalnościwdanymprzypadku,topodmiotczynnościintencjonalnej
traktowanyjestjakoracjonalny,asensytejczynnościlubjejwytworuwerbalizowane
sąwterminachintencji,takjakbybyłmożliwywglądwrzeczywisteintencjedzia-
łającegopodmiotu,mimożepodmiotjesthipotetyczny.Interpretacjidokonujesię
napodstawierekonstruowanychregułkulturowych-tak,jakbydanypodmiotrze-
czywiścieświadomiejestosował.Interpretacjahistorycznajestwpraktycebadawczej
naukhumanistycznychpowszechnierespektowanądyrektywąmetodologiczną,rozu-
mianąwduchukantowskiejideiregulatywnej,toznaczyjestdyrektywąnakazującą
rzetelniebadaćźródłahistoryczneiuwzględniaćjewinterpretacji,choćabsolutna
pewnośćtrafnościinterpretacjijestnieosiągalna6.
Głównymprzedmioteminterpretacjidokonywanychprzezhistorykasztuki
sądziełasztuki,przezhistorykaliteratury-dziełaliterackie,przezhistorykamuzy-
ki-dziełamuzyczneetc.Natomiastgłównymprzedmioteminterpretacjidokony-
wanychprzezhistorykaestetykisąpisanedyskursyestetyczne7.Najmniejsząjednost-
kądyskursuestetycznegojestpojedynczawypowiedźosztuce,dzielesztukilubjego
odbiorze;wpraktycejestniązdanielubjegorównoważnik.Natomiastnajwiększą
jednostkądyskursuestetycznegosąwszystkiedostępnetekstynadanytematjakiegoś
autoralubgrupyautorów.Siłąrzeczyhistorykestetykijestwięcmetaestetykiembada-
jącymtekstyestetyczne.
Historykestetykijestpodwzględemmetodologicznymwotylewygodniejszejsytu-
acjiniżhistoryksztukiczykulturoznawcazajmującysięsztuką,żeopierasweinter-
pretacjenaustabilizowanychiupowszechnionychregułachinterpretacjikulturowej,
6
WhermeneutyceDiltheyakoncepcjaprocedurynrozumienia”jestbliskainterpretacjiadapta-
cyjnejwpodanymsensie(Zeidler-Janiszewska1993l1995,99),natomiastwhermeneutyceGadamera
bliskajestinterpretacjihistorycznej(Gadamer1993,175).Bourdieusłuszniebroniłideirozumienia
obrazównwichlogicehistorycznej”,awięcbliskibyłideiinterpretacjihistorycznejwpowyższymrozu-
mieniu(Bourdieu2001,483).
7Pojęcie‘dyskursu)Ricoeurrozumiejakojednolitytekstlubciągjednolitychtekstów,wszczególno-
ścijednegoautora(Ricoeur1989,251),janatomiastrozumiemjejakosekwencjępowiązanychzesobą
merytorycznietekstówpisanych,botylkotakiemogąbyćprzedmiotembadańdlahistorykaestetyki,
alebezwarunkuichjednolitości,botakiwarunektrudnyjestdooperacjonalizacji.PodobniejakSimon
Blackburn(2004,96),przyjmujętylkodefinicjędyskursu,natomiastniezakładamżadnejteoriidyskursu,
wodróżnieniunp.odDavidaHowartha(2008,24).
