Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Chronologiaiwarunkiśrodowiskowe...
regresjiliniibrzegowejwynoszącej120mpowstałsubkontynentłączącywyspyIn-
donezji(odBaliiBorneo)zPółwyspemIndochińskim.Subkontynentten,nazywa-
nySunda,musiałistniećjużwewczesnychokresachplejstocenu,umożliwiając
zasiedlenieJawyjużwdolnymplejstocenie.
Drugimkontynentempowstałymwwynikuregresjiliniibrzegowejbyłtzw.Sa-
hul,zwanyteżWielkąAustralią,któryłączyłNowąGwineęzAustraliąiTasmanią,
wskutekzniknięciacieśninTorresaiBassa.
KontynentySundaiSahul,zewzględunaistnieniegłębokichrowówpodmor-
skich,niebyłyzesobąpołączonenawetwokresachmaksymalnejregresjimorskiej.
Oddzielałajecieśninaoszerokości,zdaniemróżnychautorów,od70do350km.
PomiędzySundąiSahulempołożonabyłastrefaokreślanajakoWallacea,charak-
teryzującasiędyskontynuacjąfauny.Nienależyjejjednakmylićztzw.liniąHux-
leya,którawplejstocenierozgraniczałaobszarzfaunąazjatyckąodterenówzfauną
australijską.Liniata-wychodzącodBaliiLombokunazachodzieiprzechodząc
przezBorneoiCelebes-omijałaFilipinyodzachodu.
Pomaksimumgórnegopleniglacjałunastąpiłostopniowepodwyższaniepoziomu
mórzioceanówwwynikutopnienialądoloduilodowcówgórskich.Wokresienajstar-
szegoDryasupoziomtenbyłokoło80mponiżejdzisiejszego,natomiastwDryasieIII
-około50m.Osiągnięciewspółczesnegopoziomumórzioceanównastąpiłodopiero
woptimumklimatycznymholocenu,około6tys.lattemu(7tys.latB.C.).
Dlarekonstrukcjipaleogeograficznychwarunkówzasiedleniapółnocejczęści
EuropyistotneznaczeniemiałyprzemianyMorzaBałtyckiegopowycofaniusięostat-
niejpokrywyglacjalnej.WokresachdryasowychBałtykbyłjezioremprzylodowco-
wym,anastępnieprzekształciłsięwmorze,którebyłopołączonezMorzemBiałym
przezZatokęFińskąijeziorapółnocnejczęściRosji.Morzetowodniesieniudo
wczesnegoholocenunazywanejestMorzemYoldiowym(odcharakterystycznego
dlajegośrodowiskanaturalnegomałżaYoldiaarctica),anastępnieMorzemEchine-
is.Dopierowmaksimumklimatycznymholocenu,wskutekizostatycznegopodno-
szeniasiępołudniowejczęściSkandynawii,morzetozmieniłosięwjezioro,nazwa-
neJezioremAncylusowym(odślimakaAncylusfluviatilis),anastępnieponownie
wmorze,zbliżonezasięgiemdoobecnego.
kontynenty
SundaiSahul
basen
MorzaBałtyckiego
Rytmoscylacjiklimatycznychciepłychichłodnych.Zmiennośćflory
ifauny
Wokresieczwartorzędurytmciepłychichłodnychoscylacjiklimatycznychwy-
glądainaczejwstrefiezwrotnikowejniżnawysokichszerokościachgeograficznych.
Wdrugimprzypadkumiałomiejscenastępstwookresówciepłych(interglacjalnych
iinterstadialnych)przedzielonychfazamichłodnymi(glacjałamiistadiałami),
wktórychnastępowałoprzesunięciestrefgeograficznychnapołudnie(dotyczyto
półkulipółnocnej),aniekiedyteżrozwójzjawiskglacjalnych.Wstrefiezwrotniko-
wej,np.wAfryce,oscylacjomciepłymodpowiadałyfazywilgotniejsze(zwane
pluwialnymilubpluwiałami),natomiastokresomchłodniejszym-fazysuche
(interpluwialne).Oscylacjetezwiązanebyłyzrozkłademwyżówatmosferycznych,
którebyłyefektemglobalnegobilansutermicznegoZiemi.Wpraktyceprostekore-
lowaniezjawiskpluwialnychwstrefiezwrotnikowejzinterglacjałaminawysokich
szerokościachgeograficznychjestjedynieprzybliżone,ponieważnarozkładciśnień
różnorodność
klimatyczna
71
