Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Cyceron,Katylinaiwróżby
31
turadeorum.Wpływnastanowiskoretoramiałarównieżsytuacjapolityczna
(wojnadomowaidyktaturaCezara)orazrodzinna(śmierćcórkiTulii).WDe
divinationezauważalnyjestkontrastmiędzyfilozofiąatradycjąreligijnąipo-
lityką.JerzyLinderskizauważadualizmpostawCycerona:filozofasceptyka
orazpolitykapraktyka
37
.
WymienioneprzezCyceronazjawiskaizdarzenia,któreuznanozaprodi-
giazwiastującenieszczęściagrożąceRzymowi,znajdująpotwierdzenierów-
nieżupóźniejszychpisarzy:Sallustiusza,Plutarcha,KasjuszaDiona,Appiana
iJuliuszazprzydomkiemObsequens.
Przystępującdoanalizyposzczególnychinformacjinatematprodigiów
związanychzKatyliną,należyzauważyćdośćcharakterystycznąrzecz:
wzmiankiopojawiającychsięnadzwyczajnychzjawiskachizdarzeniachdo-
tyczągłówniedwóchokresów:roku65p.n.e.,kiedyzostałozawiązanetzw.
pierwszesprzysiężenieKatyliny,orazroku63p.n.e.,wktórymzawiązałsię
właściwyspisek.
Jużw65rokup.n.e.,jakpodajeKasjuszDion,pojawiłysięliczneznakibo-
skie:nNaKapitoluwieleposągówirzeźbstopiłosięoduderzeniapiorunów,
międzyinnymiposągJowiszaumieszczonynakolumnie.Podobiznawilczycy
zRemusemiRomulusemosadzonanapodstawiespadła.Takżegłoskinako-
lumnach,naktórychbyływypisaneprawa,uległyzatarciuistałysięniewyraź-
ne”
38
.PotwierdzatoprzekazhistorykazIVwiekun.e.1Juliuszazprzydom-
kiemObsequens,autoraksięgiProdigiorumliber,wktórejzamieściłwykaz
nboskich”zjawisk:nFulminepleraquedecussa.[ś]Trabisardensaboccasuad
caelumextenta.TerraemotuSpoletumtotumconcussum,etquaedamcorruent.
Interaliarelatu(m),biennioanteinCapitoliolupamRemietRomulifulmineic-
tam,signumqueIoviscumcolumnadesiectum,haruspicumresponsoinforore-
positum.Tabulaelegumaereaelitterisliquefactis,abhisprodigiisCatilinaene-
fariaconspiratocoepta”
39
.
CyceronusiłowałwykorzystaćteznakiprzeciwkoKatyliniejużw64roku
p.n.e.WmowieIntogacandidazwracasiędoKatyliny:nTuvero,Catilina,con-
sulatumsperareautcogitarenonprodigiumatqueportentumest?”
40
.
OdwołałsięnastępniedonichwtrzeciejmowieprzeciwkoKatylinie:nPo
dziśdzieńzapewnepamiętacieobłyskawicach,którezakonsulatuKottyiTor-
kawata[65r.p.n.e.1H.K.]poraziłyrzymskieświętościnaKapitolu.Zwaliły
37
J.Linderski:CiceroandRomandivination.nLaParoladelPassato”1982,37,s.12138;
M.Beard:Ciceroanddivination:theformationofLatindiscourse.nJournalofRomanStudies”
1986,76,s.33146;M.Schofield:Ciceroforandagainstdivination.nJournalofRomanStu-
dies”1986,76,s.47165.Por.H.Kowalski:Auspiciawmyślifilozoficznejidziałalnościpoli-
tycznejMarkaTulliuszaCycerona.W:Terra,mareethomines.VolumeninmemoriamThaddeiŁo-
poszko.nAnnalesUMCS”1994,SectioF,Vol.49,s.81195.
38
Cass.DioXXXVII,9(przeł.W.Madyda).
39
Iul.Obseq.,61(609/63),por.S.Rocca:IuliiObsequentisLexicon.Genova1978,passim.
40
Cic.,Intogacand.,s.89(ed.A.C.Clark).
