Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sji
2.PoczątkowoplanowanowyswataćJagiellonkęzBogusławemIX,księciem
słupskim,ostateczniejednakw1421r.zawartoukładzFryderykiem,margra-
biąbrandenburskim,wimieniujegosynaotymsamymimieniu.Ponieważ
przyszłykrólPolskibyłmłodszyodJadwigiopięćlat,realizacjaumowymo-
głanastąpićdopieropojegodojściudolatsprawnych,czyliw1427r.
Pertraktacjewsprawiemałżeństwacórkizbiegłysięwczasiezkolejnymkry-
zysemosobistymJagiełły.W1420r.zmarłajegotrzeciażona-ElżbietazPilec-
kichGranowska,którąpoślubiłwbrewwoliznacznejczęścipanówpolskich.
Byłotomałżeństwopozbawionepodstawpolitycznychidynastycznych,bo
wiadomobyło,żezewzględunaswójwiekElżbietaraczejnieurodzisyna.
PośmierciElżbietykrólpostanowiłożenićsięporazkolejny.Wybranką
zostałamłodziutkaSonkaHolszańska,teżpoddanka,tymrazemlitewska,ito
wdodatkuoruskichkorzeniach.Tenwybórrównieżniezyskałakceptacji
wszystkichpanówpolskich.Jagielleudałosięjednakprzeforsowaćplanpodję-
tynajpewniejwspólniezeswymbratemstryjecznymWitoldem.22lutego1422r.
wNowogródkuLitewskimpoślubiłok.17-letnią,przechrzczonąjużZofię.
WczasieuroczystościkoronacyjnychHolszanki,któremiałymiejscewKrakowie
dwalatapóźniej,wmarcu1424r.,okazałosię,żeZofiajestbrzemienna.31paź-
dziernikanaWaweluprzyszedłnaświatpierworodnysyn-Władysław.To
wydarzeniezapoczątkowałowieloletniąbataliępolityczno-prawnąJagiełłyouzna-
niesyna,apotemsynówzadziedzicówinastępcówtronu.
WładysławJagiełłobyłkrólemPolskiinajwyższymksięciemLitwy.Spór
osukcesjęponimdotyczyłwięcnietylkosprawustrojowychczysystemu
władzy(politycznego)wPolsce,leczdotykałtakżeproblemówzwiązanych
zcharakteremuniipolsko-litewskiej
3.PodmiotamiwtejgrzepróczJagiełłyiwiel-
2H.Łowmiański,PolitykaJagiellonów,dodrukuprzygotowałK.Pietkiewicz,Poznań1999,
s.130.TrafnieproblemrolikobietwdziedziczeniuująłO.Balzer(OnastępstwietronuwPolsce
(studyahistoryczno-prawne),cz.1:SprawanastępstwatronupoKazimierzuWielkimnatle
piastowskiegoprawadziedziczenia,RAUHF,t.11(36),Kraków1897,s.392):„ściślerzecz
biorąc,niebyłyzatemkobietywomówionychtuwypadkachdziedziczkamiwewłaściwymtego
słowaznaczeniu;byłyonetylkopośredniczkamiwprzeniesieniudziedzictwanaswych
małżonków,itutajwięcnależymówićnietyleodziedziczeniukobiet,ileraczejodziedziczeniu
przezkobiety[wszystkiewyróżnieniapochodzązpracyO.Balzera-W.Z.]”.Zob.teżuwagi
zawartew:P.Węcowski,JadwigaAndegaweńskawopiniiprawniczejzkońcaXVw.Przyczynek
dopóźnośredniowiecznychwyobrażeńnatematwładzymonarszej[w:]Ecclesia.Regnum.Fontes.
Studiazdziejówśredniowiecza.PraceofiarowaneProfesorMariiKoczerskiej,red.S.Gawlas
iin.,Warszawa2014,s.250-257.
3OstatnioL.Korczak(Monarchaipoddani.SystemwładzywWielkimKsięstwieLitewskim
wokresiewczesnojagiellońskim,Kraków2008,s.11)słuszniezwróciłauwagęnakonieczność
rozróżnianiaczęstoużywanychzamienniepojęć:„ustrój”i„systemwładzy”.Autorkadokonała
tam(przypis8)próbyzdefiniowaniasytemuwładzyjako„zespołuzasadnormującychfunkcjo-
nowaniestrukturwładzypolitycznej,aprzedewszystkimwpływającychnarelacjemiędzya-
dząapoddanymi”.Por.wtymkontekściepojęcie„systempolityczny”,którezastąpiłowcześniej
10