Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Wprowadzenie
UrodzonywŁodzi,tamżeukończyłszkołęidobrzeznałjęzykpolskiwmowie
ipiśmie.JednakjegostudiaikarierazwiązanebyłyzNiemcami,Związkiem
RadzieckimiSzwecją–zaliczonyzostaniewięcwtymopracowaniudomatema-
tykówniemiecko-radzieckich-szwedzkich.Wtrakciebadańnatrafiononainfor-
mację,żeurodzonywBrześciuniemiecko-radzieckimatematykJakobGrommer
(1879–1933)posługiwałsiępolskimpaszportem.Informacjatawymagaweryfika-
cji,którazewzględunafakt,żejegomiejsceurodzeniależynaterenieBiałorusi,
jestobecnieniemożliwa.
Zebranetuinformacjedobitniepokazują,żemiejsceurodzenianiejestjedno-
znacznymkryteriumustaleniaprzynależnościnarodowej.Powstępnejweryfikacji
dokonywanejnapodstawiemiejscaurodzeniadecydowaliśmysięzatemnadodat-
kowebadania.WprzypadkustudentówzGalicjiprostymkryteriumweryfikacji
mogłabybyćinformacjaoukończonejszkolelubstudiach.Odkońcalatsiedem-
dziesiątychXIXwiekuwgimnazjachlubuczelniachGalicjijęzykiemwykładowym
byłjęzykpolski.Uczniowieinnychnacjimogliuczęszczaćdoszkółzniemieckim
językiemwykładowymlubwybraćszkołęwinnymkrajuPrzedlitawiilubWęgier,
gdziewykładanowjęzykuniemieckimlubichjęzykuojczystym.Przyjęto,żeukoń-
czenieszkołygimnazjalnejlubstudiów31wjęzykupolskimnapolskichziemiach
wskazujenawystarczającezwiązkiznarodempolskim,abymożnauznaćdaną
osobęzaprzedstawicielapolskichuczonych.Poszukiwaniatebyłyjednaktrudne,
ponieważgetyńskieinformacjeostudencie–pozapapieramidoktorskimi–nie
zawierałynazwyukończonejszkołyinależałonapodstawiemiejscazamieszkania
luburodzeniawytypowaćpotencjalnąszkołęirokjejukończenia,apotemodna-
leźćodpowiednieimięinazwisko.Szczęśliwiewprzypadkugalicyjskichstudentów
dotegoetapuweryfikacjidochodziliśmyniezwyklerzadko.Zprowincjipoznań-
skiejniewielumłodychludzidecydowałosięnastudiamatematyczne(ipokrewne)
wGetyndze,austalenieichnarodowościbyłozadaniembardzotrudnym.Wtakim
przypadkuostatecznąmetodąrozstrzygającąwątpliwościbyłoustaleniedanych
biograficznych.Niestety,niezawszeokazywałosiętomożliwe–niewykonalnebyło
naprzykładwtedy,gdynazwiskodanejosobybyłopopularneiniemiałopolskiego
brzmienia.
Najwięcejtrudnościsprawiłaostatecznaklasyfikacjastudentównaukścisłych
przybyłychdoGetyngizRosji.Ichogólnaliczba,jakwcześniejwspomniano,była
duża.Rdzenneziemiepolskiesięgałydalekonawschód,ajednocześnienaprzeło-
mieXIXiXXwiekuliczbardzennychRosjannaterenieKrólestwaPolskiegotakże
byłaspora.Naterenieobuzaborów–rosyjskiegoiniemieckiego–wynarodowia-
nieprowadzonebyłowpierwszejkolejnościpoprzezedukacjęwjęzykuzaborcy.
31
OgromnąpomocąwtychposzukiwaniachbyłwydanyprzezArchiwumUJspisstudentówUJ,
którzystudiowaliwlatach1850/1851–1917/1918.TowielotomowedziełoCorpusstudiosorum
UniveristatisIagellonicaeinsaeculisXVIII–XXzawierawszelkieinformacjebiograficznedostępne
wksiędzerodowodowej.
24
