Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Wprowadzenie
Zewzględunawymienionetrudnościzdecydowaliśmysięprzyjąćoryginalną
metodęwyszukiwaniastudentówpolskiejnarodowościstudiującychnaukiścisłe.
Zamiastskupićsięwyłącznienapochodzeniustudentów,cowprzypadkuPola-
kównastudiachwNiemczechjestsprawąbardzotrudną,wyszukaliśmywśród
studentówtych,którzyzapisalisięnamatematykę,fizykęlubastronomięiktórzy
pochodzilizAustrii(zeszczególnymuwzględnieniemGalicji),Rosji(zeszczegól-
nymuwzględnieniemosób,któreokreśliłykrajswegopochodzeniajakoKrólestwo
Polskie)iProwincjiPoznańskiejorazosobyopolskichnazwiskachzgłębiRze-
szyNiemieckiej.Następnieutworzonąlistęuzupełniliśmyostudentównaukprzy-
rodniczychifilozofiiścisłejwybranychwedługtegosamegoklucza.Takisposób
postępowaniaznaczniezmniejszyłryzykotego,żelistaniejestpełna,gdyżliczbę
osóbnasporządzonejliściemożnabyłozweryfikowaćzdanymistatystycznymi
podawanymiwAmtlichesVerzeichnisdesPersonalsundderStudierendenderKönigl.
Georg-August-UniversitätzuGöttingenwlatach1883–1917.
Nastworzonychwtensposóblistachnazwiskprzystąpiliśmydowyszukiwania
PolekiPolaków.PrzedtączynnościąustaliliśmykryteriaDpolskości”.Osobymające
polskieobywatelstwo(wczasieIIRPlubPRL)zaklasyfikowaliśmydogrupypol-
skichstudentów,bezwzględunaichnarodowośćiwyznanielubwcześniejsze
czypóźniejszelosy.Dogrupytejzaliczyliśmyrównieżpowszechnieznaneosoby,
które–chociażnigdyniemiałypolskiegoobywatelstwa–mająbiogramwPolskim
SłownikuBiograficznymlubsąwymienionewinnychpolskichencyklopediach
isłownikachjakouczenipolscylubpolskiegopochodzenia.
PrzeszukaliśmypublikowanespisynauczycielipolskichszkółwGalicji
iIIRzeczpospolitejPolskiej26orazwybranespisynauczycieliszkółgalicyjskichipol-
skich,awymienionewnichosobyzaliczyliśmydogrupypolskichstudentów.Prze-
szukaliśmysprawozdaniazezjazdówpolskichmatematyków,fizykówiastronomów
orazzjazdówpolskichprzyrodników,atakżepublikacjezawierająceinformacjena
tentemat
27
.Wkolejnymkrokuwykorzystaliśmypodawanąwksięgachimmatryku-
lacyjnychinformacjęomiejscuurodzenia.Byłotokryteriumpomocne,aleniestety
niezawszerozstrzygające,gdyżwprzypadkuosóburodzonychnadalekichKre-
sachWschodnichlubwgłębiImperiumRosyjskiegoniezawszeudałosięzdobyć
ostateczneinformacjepotwierdzającelubobalającetezęopolskimpochodzeniu
studenta.Podobnetrudnościdotyczyłystudentówurodzonychwmiastachzdużą
liczbąniemieckichipolskichmieszkańców,jaknaprzykładGdańsk.
26
H.Kopia,SpisnauczycieliszkółśrednichwGalicyiorazpolskiegogimnazyumwCieszynie,Lwów1909;
Z.Zagórowski,Spisnauczycieliszkółwyższych,średnich,zawodowych,seminarjównauczycielskichoraz
wykazzakładównaukowychiwładzszkolnych,Lwów–Warszawa1924,r.II,Lwów–Warszawa1926.
27L.Maligranda,PierwszetrzyZjazdyMatematykówPolskichPTM:1927,1931,1937,DWiado-
mościMatematyczne”t.55,2019,nr1,s.15–27;L.Maligranda,MatematykanaZjazdachLekarzy
iPrzyrodnikówPolskich1869–1937,DAntiquitatesMathematicae”t.13,2019,s.145–176;A.K.Wró-
blewski,HistoriafizykiwPolsce,Warszawa2020;Z.Galus,Z.Wielogórski,Połączyłanaschemia.
DziejePolskiegoTowarzystwaChemicznegoijegopoprzednikówdo1939roku,Warszawa2019.
22
