W świątyni nauki, mekce matematyków

Danuta Ciesielska, Lech Maligranda, Joanna Zwierzyńska

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-22080-8

DOI:

https://doi.org/10.53271/2021.032

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

406

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Ciesielska, Danuta; Maligranda, Lech; Zwierzyńska, Joanna. W świątyni nauki, mekce matematyków. Red. Ciesielska, Danuta . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022, 406 s. ISBN 978-83-01-22080-8, doi: https://doi.org/10.53271/2021.032

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Ciesielska, D.

A1 Maligranda, L.

A1 Zwierzyńska, J.

A2 Ciesielska, D.

T1 W świątyni nauki, mekce matematyków

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2022

SN 978-83-01-22080-8

DOI https://doi.org/10.53271/2021.032

Bibliografia BibTex:

@Book{ 259614, author = "Ciesielska, Danuta and Maligranda, Lech and Zwierzyńska, Joanna", editor = "Ciesielska, Danuta", title = "W świątyni nauki, mekce matematyków", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2022", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-22080-8", doi = "https://doi.org/10.53271/2021.032" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Ciesielska, Danuta

AU - Maligranda, Lech

AU - Zwierzyńska, Joanna

ED - Ciesielska, Danuta

TI - W świątyni nauki, mekce matematyków

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2022

SN - 978-83-01-22080-8

ER -

DOI - https://doi.org/10.53271/2021.032

Netografia (standard APA):

Ciesielska, Danuta; Maligranda, Lech; Zwierzyńska, Joanna. Red. Ciesielska, Danuta. W świątyni nauki, mekce matematyków [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022 [dostęp: 07 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/w-swiatyni-nauki-mekce-matematykow-danuta-ciesielska-lech-259614. doi: https://doi.org/10.53271/2021.032

historia matematyki, historia astronomii, Historia fizyki, laureaci Nagrody Nobla, historia edukacji uniwersyteckiej, zagraniczne staże naukowe, fundusze wspierania badań naukowych, organizacje zrzeszające uczonych

Książka jest pierwszym kompleksowym i opartym na materiałach archiwalnych opisem studiów i staży naukowych Polaków, którzy immatrykulowali się na Uniwersytecie w Getyndze w latach 1884–1933 i podjęli studia w zakresie nauk ścisłych. Pierwsz...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-22080-8

DOI:

https://doi.org/10.53271/2021.032

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

406

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Podziękowania10
Lista skrótów14
Rozdział 1. Wprowadzenie16
1.1. Temat publikacji i jego uzasadnienie16
1.2. Cel badań20
1.3. Metodologia pracy21
1.4. Źródła i literatura26
1.5. Struktura książki38
Rozdział 2. Katedry nauk ścisłych Uniwersytetu w Getyndze40
2.1. Założenie Uniwersytetu w Getyndze40
2.2. Kształtowanie się katedr nauk ścisłych do 1807 roku41
2.3. Czasy Gaussa i Webera43
2.4. Nominacja Kleina54
2.5. Nominacje Rieckego, Voigta, Schwarzschilda i Nernsta60
2.6. Czas ścisłej współpracy fizyków i matematyków63
2.7. Nagrody Nobla dla uczonych z Getyngi68
2.8. Nominacja Hilberta70
2.9. Budowanie zespołów naukowych74
2.10. Katedry matematyki na przełomie wieków80
2.11. Katedry nauk ścisłych w okresie I wojny światowej85
2.12. Badania naukowe po I wojnie światowej87
2.13. Matematycy i fizycy z Getyngi w niemieckich organizacjach naukowych94
2.14. Encyklopädie der mathematischen Wissenschaften mit Einschluß ihrer Anwendungen98
2.15. Wypędzenie uczonych z Getyngi99
Rozdział 3. Studia w Getyndze100
3.1. Uczelnia i miasto100
3.2. Proces umiędzynarodowienia studiów ścisłych101
3.3. Sytuacja edukacyjna Polaków104
3.4. Przyczyny podejmowania studiów na zagranicznych uczelniach105
3.5. Co dawała Getynga?116
3.6. Warunki życia w Getyndze124
3.7. Polska kolonia czy polski zaścianek?125
3.8. Stowarzyszenia niemieckich studentów wobec Polaków128
Rozdział 4. Polacy doskonalący w Getyndze warsztat naukowy 132
4.1. Studia w Getyndze jako wstęp do kariery naukowej132
4.2. Sposoby finansowania staży naukowych w Getyndze133
4.3. Pierwsi Polacy na studiach w Getyndze: 1885–1895137
4.4. Wzrost liczby polskich studentów w Getyndze: 1895–1905143
4.5. Najliczniejsza grupa polskich studentów w Getyndze: 1905–1914158
4.6. Okres po I wojnie światowej: 1918–1933191
4.7. Wizyty polskich uczonych w nazistowskiej Getyndze: 1933–1939205
Rozdział 5. Doktoraty Polaków w Getyndze w latach 1888–1922 208
5.1. O postępowaniu doktorskim w Getyndze na przełomie XIX i XX wieku208
5.2. Przewody doktorskie Polaków w Getyndze: od Kowalskiego do Walfisza211
5.2.1. Józef Wierusz-Kowalski (1889)212
5.2.2. Władysław Bortkiewicz (1892)215
5.2.3. Stanisław Tołłoczko (1897)218
5.2.4. Michał Feldblum (1900)221
5.2.5. Franciszek Zienkowski (1905)226
5.2.6. Czesław Reczyński (1905)228
5.2.7. Hugo Steinhaus (1911)231
5.2.8. Kazimierz Horowicz (1912)235
5.2.9. Jan Kroo (1913)237
5.2.10. Stefan Błachowski (1913)241
5.2.11. Wacław Dziewulski (1914)244
5.2.12. Wanda Łempicka (1920)251
5.2.13. Arnold Walfisz (1922)254
5.3. Niepowodzenia doktorskie Polaków257
Rozdział 6. Getyńscy studenci w II Rzeczpospolitej Polskiej 260
6.1. Organizacje uczonych i ich założyciele262
6.2. Jubileusz Davida Hilberta a sprawa polska266
6.3. Emigracja i straty wojenne267
Rozdział 7. Biogramy i archiwalia biograficzne 270
7.1. Kazimierz Ajdukiewicz272
7.2. Aleksander Axer273
7.3. Tadeusz Banachiewicz275
7.4. William Birnbaum277
7.5. Izydor Blumenfeld278
7.6. Stefan Błachowski279
7.7. Władysław Bortkiewicz280
7.8. Łucjan Böttcher282
7.9. Włodzimierz Burzyński283
7.10. Leon Chwistek284
7.11. Lewek Doński286
7.12. Wacław Dziewulski287
7.13. Władysław Dziewulski288
7.14. Michał Feldblum290
7.15. Tadeusz Felsztyn292
7.16. Aleksander Fuchs293
7.17. Meier Goldman293
7.18. Karol Grycz293
7.19. Antoni Hoborski295
7.20. Kazimierz Horowicz296
7.21. Roman Ingarden297
7.22. Ludwik Jagustyn300
7.23. Zygmunt Janiszewski300
7.24. Kazimierz Jantzen302
7.25. Eugeniusz Kahl304
7.26. Felicjan Kępiński304
7.27. Stanisław Kępiński306
7.28. Helena Kohn308
7.29. Henryk Kołodziejski308
7.30. Jan Kroo309
7.31. Stefan Kwietniewski310
7.32. Jakub Laub311
7.33. Stanisław Loria313
7.34. Wanda Łempicka314
7.35. Antoni Łomnicki315
7.36. Tadeusz Łopuszański317
7.37. Stefan Mazurkiewicz318
7.38. Witold Moroński319
7.39. Władysław Moszczyński320
7.40. Stefan Natanson320
7.41. Władysław Orlicz321
7.42. Józef Polikier323
7.43. Antoni Przeborski323
7.44. Julian Przedborski324
7.45. Dawid Przepiórka325
7.46. Stanisław Puchała-Cywiński326
7.47. Czesław Reczyński326
7.48. Marian Rejewski328
7.49. Alfred Rosenblatt330
7.50. Aleksander Rosenblum332
7.51. Stanisław Ruziewicz333
7.52. Henryk Schaerf334
7.53. Leo Schultz336
7.54. Bronisław Schupp337
7.55. Wacław Sierpiński338
7.56. Józef Sokołowski340
7.57. Wacław Staszewski340
7.58. Käthe Stawowiak342
7.59. Hugo Steinhaus342
7.60. Jan Stock344
7.61. Włodzimierz Stożek346
7.62. Adam Szadurski347
7.63. Tadeusz Sznuk348
7.64. Władysław Ślebodziński348
7.65. Stanisław Tołłoczko350
7.66. Józef Tykociński-Tykociner351
7.67. Arnold Walfisz352
7.68. Wacław Werner353
7.69. Józef Wierusz-Kowalski355
7.70. Stanisław Winter357
7.71. Feliks Wiśniewski357
7.72. Franciszek Włodarski358
7.73. Konstanty Zakrzewski359
7.74. Stanisław Ziemecki360
7.75. Franciszek Zienkowski361
7.76. Kazimierz Żorawski362
7.77. Eustachy Żyliński364
Rozdział 8. Archiwalia i literatura366
8.1. Archiwalia366
8.2. Literatura370
8.3. Źródła internetowe393
8.4. Odczyty niepublikowane394
Indeks osób396

Rozdział1.Wprowadzenie

BogatąkorespondencjęzgromadziłWacławSierpiński;niestety,jegoprywatne

archiwumzostałospaloneprzezNiemcówwWarszawiew1944roku35.Podobnie

przepadłarównieżobszernakorespondencjaStefanaBłachowskiego,zniszczona

przezNiemcówpozajęciuPoznania

.Przymusoweopuszczenieuniwersytetów

iszkółweLwowieiWilnie,gdziepracowałowieluzwiązanychwcześniejzGetyngą

uczonych,równieżbardzonegatywniewpłynęłonawielkośćzachowanychzbio-

rówlistów.Niewielezbiorówepistolograﬁcznychpolskichmatematyków,ﬁzyków

iastronomówocalałowichrękach,ajeszczemniejznajdujesięobecniewarchi-

wach.Przedstawicielenaukścisłychczęstoroliprywatnycharchiwówniedoceniają.

MimotychprzeszkódodnalezionosporociekawychlistówpisanychzGetyngi

iostudiachwnichtraktujących.

Obszernespuściznypolskichprzedstawicielinaukścisłychsąnieliczne,ado

wyjątkowychnależąte,którepozostałypoMarianieSmoluchowskim,Władysła-

wieNatansonieiSamueluDicksteinie.Objętośćpozostawionegoprzeznichmate-

riałujestimponująca.Uwagęzwracajednaknietylkoogromzachowanychlistów,

lecztakżeichzawartość,będącaświadectwemkilkudziesięcioletniejniestrudzonej

pracyorganizacyjnejiwydawniczejczynionejdladobrapolskiejnauki.

KorespondencjeSmoluchowskiegoiNatansonaprzechowywanesąwBiblio-

teceJagiellońskiej37.DoNatansonapisałowieluPolaków,wtymgetyńskichstu-

dentówistypendystów,międzyinnymi:TadeuszBanachiewicz,Władysław

Bortkiewicz,LeonChwistek,MichałFeldblum,JakubLaub,JanKroo,Kazimierz

Jantzen,StanisławKępiński,TadeuszŁopuszański,WacławStaszewski,JanStock,

StanisławTołłoczko,KonstantyZakrzewski,StanisławZiemecki,jednaknie-

wieleztychlistównapisanowGetyndzelubjejdotyczy.Wśródtychzwiązanych

zGetyngąnapierwszyplanwybijająsięlistyStanisławaKępińskiegoiChwistka.

WkorespondencjiSmoluchowskiegoznajdująsięlistyzarównoodwieluuczonych

getyńskich,jakipolskichuczonych,którzytamstudiowali.Pisalidoniego:Otto

Blumenthal,MaxBorn,PeterDebye,PauliTatianaEhrenfestowie,TeodorKár-

mán,EdmundLandau,PaulHertz,MaxLudwigPlanck,Prandtl,Sommerfeld,

GustavTammanniWoldemorVoigt.ZPolaków,którystudiowaliwGetyndze,

korespondowaliznim:WacławDziewulski,StanisławKępiński,JózefWierusz

-Kowalski,Laub,Łomnicki,Staszewski,Stock,TołłoczkoiZakrzewski.Ponownie

liczbalistówtematyczniezwiązanychzGetyngąiprowadzonymitambadaniami

niejestwielka.

35Zob.W.Sierpiński,Matematykapolskawczasiewojnyipowojnie,DNaukaPolska”t.25,1947,

s.90–97.

Zob.C.Głombik,StefanBłachowskiwGetyndze,[w:]B.Andrzejewski(red.),Tradycjaipostęp.

Studiazhistorii,Poznań1997,s.134.

37BJRkp.9413–9422III,t.1–9,KorespondencjaMarianaSmoluchowskiegozlat1893–1917,

BJRkp.9002–9020III,t.1–19,KorespondencjaWładysławaNatansonazlat1884–1937.

Brak wyników

W świątyni nauki, mekce matematyków

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra