Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OlgaGajdaj,TadeuszSrogoszOKonsekwencjewojnyrosyjsko-tureckiej
iwioskazewszystkiemwymarła,zatrzymałagowartamiejska,dostał
połbieiwjechał,choćaktualniezmiejscazapowietrzonego31.
SytuacjaRzeczypospolitejwtymczasiebyłaniezwykletrudna,po-
nieważopróczwojnyrosyjsko-tureckiejtrwałykonfederacjabarska
orazpowstaniehajdamakówichłopów(koliszczyzna).
Podstawowymczynnikiemwpływającymnawystępowanieepidemii
dżumybyłasytuacjawpaństwietureckim,gdzieznajdowałosięognisko
choroby.WładzeTurcjiopierałysięzmianominiewłączyłysiędowalki
zklęskamielementarnymi,takjaktomiałomiejscewEuropie.Małotego,
urzędnicytureccyniebylizainteresowanitłumieniemepidemii,prze-
ciwnieczerpalizniejzyski,naprzykładdrożejsprzedającprywatnym
dzierżawcomuprawnieniapodatkowelubpobierającopłatyzapozwo-
leniawyjazdudozdrowychokolic32.Od1839rokuwKonstantynopolu
działałaWyższaRadaZdrowia,aledopieronaciskizzewnątrziwejście
dojejskładuprzedstawicielizEuropyZachodniejspowodowałyrealne
skutki33.
Wlatach1770–1771dozwalczaniaepidemiidżumyaktywniewłączy-
lisięRosjanie.AmbasadorWołkońskimusiałnapewienczaswyjechać
zWarszawy.ZastępowałgowówczasgenerałIwan(Johann)Weymarn,
dowodzącyarmiąrosyjskąwRzeczypospolitej.Epidemiazagrażała
interesomrosyjskimzarównonateatrzedziałańwojennychzTurcją,
jakiwkwestiiustabilizowaniasytuacjipolitycznejwRzeczypospolitej.
StanisławAugustPoniatowskirozumiał,żebezRosjanniedasięzatrzy-
maćpochoduczarnejśmierci,dlategozleciłkanclerzomkoronnymili-
tewskimzorganizowaniekonferencjizgenerałemWeymarnem(odbyły
się9i16sierpnia1770roku).Dowódcawojskarosyjskiegooczywiście
odgrywałtamgłównąrolę:
Przedkonferencjąbyłaośmiądniamipoprzedzonapierwsza,naktórej
niebyłomówionymitraktowanym,aletylkoJmPangenerałWeymarn
komunikowałnamnapiśmiemyśliswoich,dlategoniebyłooczym
31ArchiwumGłówneAktDawnychwWarszawie(AGAD),ZbiórPopielów,nr363,k.145.
32MarianBałczewski,PolskieopisyTurcjiwXVIIIwieku,cz.1,Łódź1985(maszynopispracy
doktorskiejwBiblioteceGłównejUniwersytetuŁódzkiego),s.153.
33JacquesRufé,JeanCharlesSournia,Historiaepidemii.OddżumydoAIDS,Warszawa1996,
s.115.
41