Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
PRAWAPRACOWNIKÓW
–ICHISTOTA,ZAKRESORAZZNACZENIE
DLACZŁOWIEKAIJEGOPRACY
1.1.Prawaczłowiekapodstawąprawpracowniczych
Godnośćludzkastanowiniezbywalnyelementżycialudzkiego.Każdyznasma
jąodmomentuswoichnarodzin,posiadająctymsamympewnemoralneuprawnie-
nia,począwszyodnajbardziejfundamentalnych,jakprawodożycia,ażpoprawodo
pracyczynauki1.Prawate–przynależnekażdejosobie–określasięmianempraw
człowieka.
Powszechnośćużywaniaterminuprawaczłowiekawpraktycenieoznacza,że
jestonprecyzyjniezdefiniowanywliteraturzeprzedmiotu.JakstwierdzaW.Osia-
tyński,prawaczłowiekatojednoznajmłodszychpojęćwsłownikupolitykiispołe-
czeństw,któreodpewnegoczasuzyskujeniepowtarzalnąwartośćspołecznąipoli-
tyczną.Autorten,definiującinteresującenasprawa,wskazuje,iżsąto„powszechne
prawamoralneocharakterzepodstawowym,przynależnekażdejjednostcewjej
kontaktachzpaństwem”.Podejmującpróbęuszczegółowieniatakzarysowanejdefi-
nicji,W.Osiatyńskiakcentujejednocześnieistnienietrzechtzw.tezprzyjętychprzy
jejokreślaniu.Pierwszaztychtezzakłada,iżkażdawładzajestograniczona,druga
mówioautonomii,którąposiadakażdyczłowiek,natomiastwtrzeciejzakładasię
prawokażdegoczłowiekadodomaganiasięodpaństwaochronyjegopraw2.
Zkoleiwopracowanejprzezgrupęautorówzróżnychkrajówencyklopediimię-
dzynarodowegoprawapublicznegozaprawaczłowiekauznano:„tewolności,środ-
kiochronyorazświadczenia,którychrespektowaniawłaśniejakopraw,zgodnieze
współcześnieakceptowanymiwolnościami,wszyscyludziepowinnimócdomagać
sięodspołeczeństwa,wktórymżyją”3.Takujęteprawaczłowiekamogąspełniać
trzyfunkcje.Pierwszaznichłączysięzochronąwolnościjednostkiprzednarusza-
1Zob.także:M.Rybak,Etyczneaspektyzarządzaniazasobamiludzkimi,[w:]Zasobyludzkie
wfirmie,red.A.Sajkiewicz,Poltext,Warszawa2000,s.299.
2W.Osiatyński,Szkołaprawczłowieka,z.1,HelsińskaFundacjaPrawCzłowieka,Warszawa
1998,s.16.
3EncyclopediaofPublicInternationalLaw,vol.8:HumanRightsandtheIndividualinInter-
nationalLaw.Internationaleconomicrelations,North-Holland,Amsterdam–NewYork–Oxford1985,
s.268.