Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
1.IRLANDIAPółNOCNAPROWINCJAzPRzeSzłOśC
zanezpanowaniembrytyjskimnacałejSzmaragdowejWyspie.Dlategoprzy-
najmniejwskróciewartoprzypomnieć,jakwschodnisąsiedziznaleźlisię
wIrlandiiwXIIwiekuicoztegowynikłowkolejnychstuleciach.Zacznijmy
zatemod1169roku,czyliinwazjianglo-normańskiej,poktórejnastępujerok
1172,kiedytopapieżAleksanderIIIuznałkrólaAngliiHenrykaIIzaoficjal-
nego„władcę”(overlord)Irlandii2.Tochybanajlepiejobrazuje,jakgłęboko
wmrokiprzeszłościtrzebasięgnąć,byzrozumieć,czemuzarównoIrland-
czycy,jakiAnglicy(dzisiajjużbardziej:Brytyjczycy)roszcząsobie,awła-
ściwiedopołowyXXwiekurościlisobie,prawodomniejszejzWyspBry-
tyjskich.Swojądrogą,wtejpolskiejnazwie,podobniejakwkilkuinnych
językach,wciążpozostałśladdyskursywnegoprzywłaszczeniaobiewyspy
zdająsięciąglenależećdotegosamegoImperium…
SkoromowaopodbojuIrlandiiprzezAnglikówwXIIwieku,wartopoświę-
cićchwilęrefleksjidwómnaderpouczającymfaktomhistorycznym.Popierw-
sze,jaksłuszniezauważaNormanDavies,wgruncierzeczytonieAnglicy,
tylkoNormanowiezajęliwschodniewybrzeżeIrlandii3.HenrykII,królAnglii
zwywodzącejsięzFrancjidynastiiPlantagenetów,urodziłsięwLeMans
ikiedyw1154rokuobejmowałangielskitron,niemówiłanisłowapoangiel-
sku.CzyzatemuprawnionepretensjeIrlandczykówdoswoichwschodnich
sąsiadówzaniemalosiemwiekówkolonizacji,skorotowłaściwie(przyjmu
-
jącwspółczesnekryterianarodowe)Francuzipierwsinajechalinaichteryto-
rium?Tonierozstrzygalnydylemat,ponieważNormanowiejużwtedyzaczy-
naliintegrowaćsięzludnościąwiększejzWyspBrytyjskichichobecność
pozachodniejstroniekanałuLaManchedatujesięod1066rokuizwycięskiej
bitwypodHastings,wwynikuktórejkrólemAngliizostałWilhelmZdobywca.
Ciekawe,żewpóźniejszejhistoriiIrlandiiFrancjabędzieczęstojedynymgod-
nymzaufaniasprzymierzeńcemprzeciwkoAnglikom,jakchoćbywobrosłym
legendami1798roku,nazywanymnawet„rokiemFrancuzów”4.
DrugiewydarzeniezwiązaneznormańskąinwazjąnaIrlandięmaciekawy
kontekstreligijnyidotyczybulliLaudabiliterautorstwapapieżaHadrianaIV
(jedynegowhistoriipapieżazAnglii).Bullata,wydanaw1155roku,miała
rzekomoupoważniaćHenrykaIIdoobjęciaswoimpanowaniemterytorium
Irlandiiwceluwprowadzeniatamtzw.reformygregoriańskiej.Richardde
Clare5(zwanyteżStrongbow‘mocnyłuk’)wykorzystałwspomnianąpapie-
2P.COTTReLL:TheAnglo-IrishWar:TheTroublesof1913-1922.Oxford–NewYork,
OspreyPublishing,2006,s.12.
3N.DAVIeS:TheIsles:AHistory.London,Macmillan,1999,s.340.
4Zob.G.BeINeR:RememberingtheYearoftheFrench:IrishFolkHistoryandSocial
Memory.Madison,UniversityofWisconsinPress,2009.
5PodobnojegodalekimipotomkamiamerykańscyBushowie.Zob.A.CHRISAFIS:
Scionoftraitorsandwarlords:whyBushiscoyabouthisIrishlinks.htps://www
.theguardian.com/world/2005/jan/27/usa.angeliquechrisafis(dostęp:9.10.2016).