Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
TranscendentalnyinietranscendentalnysensjednościwmyśliXIIIwieku
więcwtejsprawieniejednoznaczne,agranicamiędzytranscendentalnymsensem
jednościasensemnietranscendentalnym-nieostra.
Wtejsytuacjipomocnejestponowneodwołaniesiędobadańdotyczącychsen-
suwewnętrznegoniepodzieleniabytujakowyznacznikatranscendentalnejjedności.
Pomocnesąrównieżpróbyustalenia,czysenstranscendentalnejjednościmusibyć
wyłącznienegatywny(indivisiowsensienegacjipodziału),czyjejdominującym
rysemmusibyćzaprzeczanie(byniczegoniendodawać”realniedobytu),zwłaszcza
wobecutrzymującejsięprzezcałewiekitendencjidotraktowaniajejjakodoskonało-
ściczyteżczynnikadoskonalącego.Zgodniezmocnąautorskątezą,wyprowadzoną
zinterpretacjiXIII-wiecznychidawniejszychtekstówźródłowych,ikonsekwentnie
podtrzymywaną,jednośćjestkwalifikacjąaksjologicznienieobojętną,jestwłas-
nościąnoszącąinadającąwartość,amówiącjęzykiemscholastyki-jestperfectio
iperfectivum.Spośródwieluautorównadającychtranscendentalnejjednościtęak-
sjologicznączyteżperfekcjonistycznąinterpretacjęwypadawymienićBonawenturę,
któryszczególniemocnowiążetakierozumieniejednościzsymboliczną,zabsoluty-
zowanąjednościąwBogu.
PiotrOlivi,aleteżBonawenturaiTomaszzAkwinubędąszczególniecenną
inspiracjąwposzukiwaniupozytywnegosensujednościtranscendentalnej.Bytnie-
podzielonywsobietylkoformalniecharakteryzowanyjestwsposóbnegatywny,
faktyczniejegonniepodzielenie”jestafirmacjąbytowości-istnieniaprzeciwmożli-
wościnieistnienia,byciasobąprzeciwmożliwościbycianiesobą,leczczymśinnym.
Takzinterpretowaneniepodzieleniebytuwskazujeteżnamożliwośćpozytywnej
wykładnijednościtranscendentalnejjakonietylebrakupodziału,ilejakojednego
istotowegookreśleniazasprawąjednejtylkodlakażdegobytuformy,ijednegotylko
aktuistnieniadopełniającegoiwpełnirozwijającegowszystkiepotencjalnościistoty.
IjeszczesłowowyjaśnieniawzwiązkuzprzeprowadzaniemanalizyXIII-wiecz-
nychsposobówrozumieniasensujednościnatlefilozoficznejtradycji:wmiaręlek-
turystaniesięjasne,jakbardzośredniowiecznimyślicielesąodtejtradycjizależni,
jakwieleutartychsposobówstawianiairozwiązywaniaproblemówjejzawdzięczają,
jakbardzoswojeoryginalnekoncepcjeformułująwdialoguzmyśląPlatona,Ary-
stotelesa,Augustyna,BoecjuszaczyAwicenny.Myślę,żeujawniasiętowkażdym
rozdziale,wkażdymporządkowaniuznaczeńjedności,nietylkowotwierających
pracęnAntycypacjach”.
