Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
ANDRZEJWAWRZYNOWICZ
sądowy,awkrótcenatchnionyprzezBogaMistrz3iMążPrzeznaczenia4
–orazelitarnegronojegowyznawców,którymudzielaonmistycznego
objawienia.Wwynikuwłączeniasięwtenreligijno-społecznyruchkil-
kuprominentnychpostacipolskiegożyciaemigracyjnegotegookresu,
zwłaszczaAdamaMickiewicza,działalnośćKołaSprawyBożejwywołuje,
począwszyodlata1841roku,silnyrezonans,przedewszystkimwśrodo-
wiskuemigracjiparyskiej5.RegularnespotkaniaKoła,któreodbywają
sięwprywatnymmieszkaniuMickiewicza,odpoczątkuzmierzająwstro-
nęwyodrębnieniazszerokiej,wielotysięcznejelityWielkiejEmigracjijej
twardegordzenia,elitywwąskimsensie6,wkręguktórejwykuwaćsię
mająodtądprzyszłestrategicznekierunkirozwojusprawynarodowej.
Głównymelementemrewitalizacjitejostatniej,podekadzienieefektyw-
nychwysiłkóworazstarańnaturydyplomatycznejioczekiwańpolitycz-
nychztymzwiązanych,stajesiępodniesieniekwestiipolskiejdorangi
SprawyBożej,czylimisjiocharakterzereligijnym.Jesttojużzatemnie
tylko,jakwprzekazieMickiewiczowskichDziadów(drezdeńskich)czy
Ksiągnarodupolskiegoipielgrzymstwapolskiego,poetyckaekspresjauczuć
patriotycznychczyprofetyczno-wieszczywyrazpragnieniaindywidualne-
goizbiorowegopocieszeniaimobilizacjinarodowej,alezarazempróba
szerszejaktywizacjidziałańocharakterzemetapolitycznym,wspartana
fundamencierefleksjihistoriozoficznej,wktórejbeztruduodnajdziemy
wpływymiędzyinnyminowszejmyślifrancuskiejtegookresu,zwłaszcza
saintsimonizmu7.Cooczywiścieniewykluczatupodążaniazarazemza
dynamikąnatchnionejprofetycznejprojekcji,którawtymkształciena-
pędzanajestjużaktywistycznympostulatemsubsumpcjiszczegółowego
interesunarodowegopoduniwersalnyinteresludzkości.
Zhistorycznegopunktuwidzenianiejesttojedynaaninawetpierw-
szategorodzajupróbazintegrowaniarozbitegowewnętrznieśrodowi-
skaemigracjipolistopadowejwokółwyższegocelu,dającego(przynaj-
mniejpotencjalnie)szansęscaleniawspólnotypolskiejponadbieżącymi
podziałamipolitycznymi.Takiepróbypodejmowanesąintensywniejuż
wlatachtrzydziestych,aichogniskiemstajesiędziałalnośćnarodowakil-
3Por.tenże,Biesiada,dz.cyt.,s.21.
4Por.tamże,s.11.
5Por.S.Goszczyński,DziennikSprawyBożej,t.1,wstępioprac.Z.Sudolski,Warszawa
1984,s.22–23.
6Por.A.Witkowska,Towiańczycy,Warszawa1989,s.85.
7Por.C.-H.deSaint-Simon,Nowechrześcijaństwo,tłum.S.Antoszczuk,w:tegoż,Pisma
wybrane,t.2,red.Z.Glinka,J.Szacki,wstępiprzyp.J.Trybusiewicz,Warszawa1968,
s.639–696.
