Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Nowaarchiwistyka”-wstronękulturowejteoriiarchiwumiarchiwaliów
15
odwołującsiędotekstówz„epoki”
,wprawdzieprzekraczamykontekst
XIXw.,alejednocześnieotrzymujemyrozeznanienaewoluowanietego
sposoburozumienia:„1.Strukturyiinstytucjeformalnieracjonalnekła-
dąnacisknakalkulowalność,czylirzeczy,któremogązostaćpoliczone
lubprzedstawionewpostaciliczbowej;2.Przywiązująszczególnąwagę
doskuteczności–ustalenianajlepszychśrodkówwiodącychdodanego
celu;3.Bardzoistotnejestzapewnienieprzewidywalności–chodzioto
bywszystkodziałałosiętaksamo,niezależnieodmiejscaiczasu;4.System
formalnieracjonalnyredukujestopniowotechnologięopartąnaludzkiej
pracy,zastępującjąostatecznietechnologiąnie-ludzką.Tegotyputechno-
logie(np.skomputeryzowanesystemy)uważasięzabardziejkalkulowane,
skuteczneiprzewidywalneniżopartenapracyludzkiej;5.Systemyformal-
nieracjonalnestarająsięuzyskaćkontrolęnadróżnymirodzajaminiewia-
domych,zwłaszczatych,jakiestwarzająludziepracującywtychsystemach
alboprzeznieobsługiwani[ł]”8.
Archiwumjakoorganbiurokracjimazatemnietylkojejcechyorga-
nizacyjne–formalne,aletaorganizacjaopartajestnabiurokratycznej
racjonalnościformalnej.Wramachtakiegomyśleniaarchiwumistnieje
wprzestrzeninagichfaktów,oczywistości,wspominanychbezosobowych
(obiektywnych)zasad,prawaiprzepisówwynikającychztego,„jakijest
świat”ijakiemechanizmynimrządzą.Niematumiejscanaprzewarto-
ściowaniainadawanieznaczeń,nasubiektywneinterpretacje,uczucia,na
wszystkoto,coskładasięnakulturę.Naturalistycznepostrzeganiearchi-
wumprzejmowanejestbezrefleksyjnieprzezarchiwistów,którzywidząje
jakoinstytucjębiurokratyczną,aspektnaturalistycznegosystemubiurokra-
tycznego.
Zarysowanepowyżejrozumieniearchiwum,jakobynarzucającesię
samoprzezsię,przekładasięnanaukowąonimrefleksję.Archiwumiar-
chiwaliastanowądlaarchiwistykiprzestrzeńwolnąodkontekstu,dyskusji,
ideologii,kultury,jest„pasywnym”organemadministracjipaństwowejihi-
storiąsamąwsobie.Cozatymidziepodejmowaneproblemymającha-
rakter„technologiczny”iwtakimteżkontekścietechnologicznymsięje
rozważa.Jakopożądanecechyproponowanychrozwiązańorazsposobów
ichwdrażaniauważasięte,którezostałyzoptymalizowaneprzezbiurokra-
tycznąadministrację,m.in.:precyzję,szybkość,ciągłość,jednoznaczność,
spójność,maksymalnewykorzystaniezasobówludzkichimaterialnych.
8G.Ritzer,dz.cyt.,s.163.
