Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NainnyjeszczeaspektkrajobrazuzwracauwagęCosgrove.ZaWilliamemA.M.
Petersem,interpretatorempoezjiGerardaManleyaHopkinsa,wychodzionod
sufiksu-scape,dostrzegającwnim"obecnośćmechanizmówkonsolidujących,które
umożliwiająpatrzącemupojmowanieświatajednocześniejakofragmentu-osobnej,
wyrwanejzkontekstujednostki-orazreprezentantacechtypowychdlacałościda-
negoobszaru”15.Wskazującnaunifikującewłaściwościspojrzenia,nietylkoeksponuje
onwizualnywymiarkrajobrazu,któryjest"sposobemwidzenia”,alewięcej,odsłania
jegokontekstspołeczno-kulturowy,nabaziektóregokształtujesięznaczeniemen-
talneikonstrukcyjne."Krajobrazniejestsamymświatem,rejestrowanymwzrokiem,
alestrukturą,kompozycjątegoświata”16.Wczynności"widzenia”zawartejestdużo
więcejaniżelipoprostuspożytkowaniezmysłuwzroku-chodzituookreślonepodej-
ściedoświata,optykęjegopojmowania,praktykidoświadczania.Cosgrovewskazuje
namedialnycharakterkrajobrazu,którystanowiformęzapośredniczeniapomiędzy
zewnętrznymświatemaludzkimdoświadczeniem,iktóry,łączączdolnośćwidzenia
ztechnikamireprezentacji,zyskujematerialnąisymbolicznąformęwprocesach
produkcjikulturowej.
Medialność,ojakiejmowa,zawartajestzresztąponiekądwsamejetymolo-
giisłowalandscape.Wnajbardziejoczywistymsensiescapetowidokutrwalony
wobrazielubteż"scena”.Scenicznośćkrajobrazumogłabysięgaćugruntowanego
wkulturzetoposutheatrummundi,którywpierwszymrzędziekojarzysięzWilliamem
Shakespeare’em:"Całyświattoscena,Aludzienanimtotylkoaktorzy”17inaprowadza
nanośnykulturowomotywczłowiekabożegoigrzyska.Należałobytylkopamiętać,
żeuShakespeare’atoposteatrumagłębszeznaczenieaniżelitylkotozwiązane
zsupozycjąstoickiejwstrzemięźliwościwobecpokusświataiżycia,którezbytszybko
przemijaijestdeterminowanewyrokamiboskimi.WHamlecieprzykładowomotyw
tenulegaodwróceniu-światjestsceną,aleiscenajestświatem,aściślej,światem
iteatremjednocześnie.Teatrbowiemoczywiściejestmediumreprezentacji,ukazuje
światprzetworzonyiwpowiększeniu.Wszekspirowskim"teatrzewteatrze”granica
międzyżyciemijegoscenicznątranspozycjąpozostajeniejednoznaczna,przezco
przeżywaniemieszasięzgrą,twarzzmaską,poczytalnośćzobłąkaniem,wtórność
zautentycznością.Podobniejestzkrajobrazem,którywprocesietworzeniasię,po
pierwsze,zacieragranicepomiędzyfizycznymmiejscemijegowidokiem(obrazem,
sceną),podrugie,multiplikujescenyiobrazyzapomocąramiekranów,doprowa-
dzającwefekciedointerferencjimiejscaiobrazu.Wskutektegokrajobrazmożebyć
postrzeganyjakoobrazimiejscejednocześniealboteżjakoswoistybyt"pomiędzy”.
CelniepodsumowałtęjegowłaściwośćMitchell:"Krajobrazjestnaturalnąsceną
zapośredniczonąprzezkulturę.Jestprzestrzeniązarazemprezentowanąireprezento-
waną,znaczącąiznaczoną,obramowaniemitreścią,którasięwobrębieramymieści,
Rozdział1.Widzialnościkrajobrazu
15DucOsGROve:SocialFormationandSymbolicLandscape.Madison,UniversityofWis-
consinPress,1998,s.13.
16Ibidem,s.12.
17wushAkesPeARe:Jakwamsiępodoba.Przeł.M.SłOmcZYński.Warszawa,ZielonaSowa,
2001,aktII,scena7.
21
