Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jestto,żezasadętrzechjednościuzasadnianopotrzebamipraw-
dopodobieństwa.JakpiszeE.Auerbach:H...uważanomianowicieza
rzecznieprawdopodobną,abypodczasniewielugodzin,jakiezajmuje
przedstawienie,nascenieprzestrzennieograniczonejioddalonejod
widzazaledwieokilkakroków,mogłyrozgrywaćsięwydarzenia
bardzoodległeodsiebiewczasieiprzestrzeni”
4
.
Regułatrzechjednościinterpretowanajestwspółcześniejako
wielorakieograniczeniewolnościartystycznej.Tentypkrytykiwywo-
dzisięzromantyzmu:jestefektemżywiołowegosprzeciwutwórców
wobecpraktykiliterackiejokreślanejjakoHpseudoklasycyzm”,prak-
tyki,która—pozbawionakorzenifilozoficznychXVIIwieku—chciała
ocalićprzednaporemnowychprądówspetryfikowanekanonyes-
tetyczne.Kanonówtychbyłozresztąwięcej:hierarchiatematów
prowadziładohierarchiigatunków.Epositragediasytuująsięwniej
najwyżej;poematopisowy,satyra,sielanka,komediatogatunki
pośledniejsze,ponieważtematemichjestprzyroda,bądźludzie
niższegostanu,śmieszniczynieokrzesani
5
.
Adekwatnośćtreściiformy(decorum)decydowaćpowinnaostro-
niejęzykowejdzieła.Wysokiewymaganiawobeczasobuleksykalnego
literaturyłączyłysięzwszechobowiązującązasadąmowywiązanej.
Akademiapreferowałaokreślonysystemrytmiczny—ścisłydwunas-
tosylabowiec(aleksandryn),awjegoramachpodkreślanokompozy-
cyjnąfunkcjętyrad.Semantykaliterackaznaczniekomplikowałasię
poprzezużywaniealegorii,peryfrazopartychnatematachmitycznych,
wyszukanychparalelizmów.
Tenkanonartystyczny,funkcjonującywpewnychodmianach
literaturydokońcaXVIIIwieku,awięcniemalprzezdwieścielat,
zostałtotalnieodrzuconyprzezromantyków.Powstajejednakpytanie,
jakustosunkowywalisiędoniegoartyścizczasówLudwikaXIV.
4
E.Auerbach,Mimesis.RzeczywistośćprzedstawionawliteraturzeZachodu,przeł.
Z.Żabicki,Warszawa1968,t.II,s.171.
5
Dlategopoetykaklasycyzmuniebardzowiedziała,cozrobićzpowieścią,która
podziełachCervantesaiDefoezamanifestowałaswójbytartystycznywświadomości
społecznej.Niemieściłasięonawklasyfikacjigatunkowej.BiskupHuet,którystworzył
w1670Traitédel’originedesromans,napisał,żepowieściHsątozmyślonehistorie
oprzygodachmiłosnych,pisaneproząiumiejętnieułożonedlaprzyjemnościipożytku
czytelników”,aBoileauokreślałjejakoHpoematyprozą”.Cyt.zaP.VanTieghem,op.
cit.,s.33.
46
