Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wypowiadanymiprzezpostacieliterackieiprzekonaniamiautora.
JakwykazałRomanIngarden
19
,orientacjanaturalistycznawbada-
niachliterackichskłonnajestuznawaćzdaniawdzieleliterackimza
sądyorzeczywistości.Wydajesię,żeprzytoczonawcześniejdefinicja
mimesisCranelamieścisięwramachtakiejinterpretacjiPoetyki;
nowościąjesttamzaakcentowaniepragmatycznegocharakteruna-
śladowania,conaogółbyłopomijaneprzezskrupulatnychposzuki-
waczyHanalogonówrzeczywistości”.Zwolennikiemteoriikreacjonis-
tycznejjestnietylkoIngarden,aletakże—wramachszerokiego
ujęcia—LewWygotskijiJurijDawydow.Wprzeciwieństwiedo
CranelaDawydowpisze:
Źródłemprzyjemnościokazujesięto,żeobrazjakgdybyzamykato,coprzedstawia,
wswegorodzajuHobramowanie”estetyczne,któreusuwanajbardziejnieprzyjemne
składnikizwiązanewłaśniezrealnością,zbytemprzedstawianychnaobrazierzeczy
nieprzyjemnychtak,żewidzmożeczerpaćprzyjemnośćestetycznązichoglądania
20
.
Źródłemprzyjemnościniejestzatemmodel,alejegoartystyczna
nieobecność,naodbiorcędziałanietyleanalogonrzeczywistości,ale
świadomość,żetotylkoanalogon.Niejesttozupełnieoczywistedla
badaczyrealizmu.
Stosuneksztukidorzeczywistościtonietylkoproblemprawdy
czyprawdopodobieństwa.Zdzisiejszegopunktuwidzeniaowiele
ważniejszajestsprawaokreśleniamiejscasztukiwświecieludzkim,
jejopisujakookreślonejpraktyki.Wydajesię,żeArystoteles,wbrew
wszystkimswoimkomentatorom,natękwestiępołożyłnajwiększy
nacisk.Abyukazaćrolęczyzależnośćdziałalnościartystycznejod
życia,należyprzedtemokreślićswoistośćtejdziałalności.Dopiero
takrozumianapraktykamożewystępowaćjakorównorzędnypartner
wśródinnychzachowańludzkich,atakże—jakwskazujePoetyka
—możetezachowaniamodelować,sublimować,stawaćsięnarzę-
dziemswoistejterapiispołecznej.
Dokonujesiętozasprawąprocesówspecyficznieartystycznych.
WodniesieniudopodstawowychpojęćfilozofiiArystotelesa,materii
19
Por.R.Ingarden,Uwaginamarginesie„Poetyki”,jw.
20
J.Dawydow,Sztukajakozjawiskosocjologiczne,przeł.K.Pomian,Warszawa
1971,s.302.WEtyceArystoteleswyraziłprzekonanieosamocelowościsztuki:HWartość
dziełsztukitkwiwnichsamych,nietrzebawięcnicodnichżądaćponadto,żemają
pewienkształt”.Cyt.za:W.Tatarkiewicz,op.cit.,s.197.
41
