Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wydarzeń(muthos)jestpierwszaionapozwalanawnioskowanie
otym,cozdarzyćsięmogło(praxis)
16
.
Wtymkontekściepotęgujesięwieloznacznośćsamejkategorii
mimesis.Popierwsze,przyzałożeniu,żepoezjastanowiwerbalną
reprezentacjędziałań,dosłownierozumianepodobieństwoulatnia
sięalbozyskujewalorsymboliczny,ponieważsłowa,jakkolwiek
mogąbyćdziałaniami(np.performatywywdramacie),niesądotych
działańpodobne.OwąambiwalencjęArystotelesowskiejkategorii
oddałfrancuskiprzekładPoetyki:słowomimesisprzetłumaczononie
jakoimitation,alejakoreprésentation
17
.Przedstawienieczyreprezen-
tacjaniemusiopieraćsięnapodobieństwie,zwłaszczazmysłowym.
Reprezentatywnośćdanegozdarzeniaczyfabułyniewymagateż
dosłowniepojmowanejreferencji:sztukamożeprzedstawiaćtypy,
modele,symbole.Mimesisrozumianajakoreprezentacjapozwalana
połączeniewobrębierefleksjinadniądwóchnajbardziejistotnych
zagadnieńliteraturoznawstwa:problemufikcjiiproblemutypowości
przedstawienia.
PraceliteraturoznawczepomijająnaogółArystotelesowskąre-
fleksjęnadśrodkamiwyrazuwtragedii,jegoteorięmetaforyczy
wkońcukapitalnytraktat,jakimjestRetoryka.Byćmożewynikato
zodziedziczonegopoPlatonieprzesądu,żesztukawymowysłużyła
główniesofistom.Wartojednakpamiętać,żeretorykętraktowano
takżejakonaukęoprawidłowościachwypowiedziprozaicznej,ana-
logiczniejakpoetykamówićmiałaoHsztucepoetyckiejjakotakiej”.
Związekpoetykizretorykązeszczególnąmocąujawniłsiędzisiaj,
kiedywytworysztukipojmujesięjakokonstrukcjenastawionena
oddziaływanienaodbiorcę,bezwzględunato,czymiałybyone
prowadzićdoefektówestetycznych,poznawczychlubpraktycznych.
DlategowartoprzyjrzećsięArystotelesowskiejkoncepcjiretoryki,
zwłaszczażezajmującsiętym,coprawdopodobnelubmożliwe,
dzielionapolezpoetyką,którejdomenąjest—jaktojużwcześniej
podkreśliliśmy—nietyleprawda,coprawdopodobieństwo.Obydwie
zatemprzedmiotemswoimczyniąmniemanie(doxa),aniedocho-
dzeniedowiedzy(episteme).WtensposóbodpieraArystoteles
16
Por.znakomitąinterpretacjęPoetykiwpierwszymtomieTempsetrécit
P.Ricoeura,Paris1983.
17
Por.Aristote,LaPoétique,Paris1980.
39
