Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Operacjetakie,jakwyodrębnienieprzedmiotubadańiwytyczenie
ichzakresu(Hsztukapoetyckajakotaka”),klasyfikacjarodzajowa,
opisbudowyianalizafunkcjiutworu,świadcząopojawieniusię
świadomościteoretycznej,fundującejnaukowepodejściedoliteratury.
WprawdziewPoetyceświadomośćtawspółistniejeznastawieniem
normatywnym,niemniejjednakpotrzebadowiedzeniasiętego,czym
wogólejestpoezja,dominujewcałymtraktacie.Dlanastępcówtekst
Arystotelesabardzodługostanowiłzbiórwskazówekpisarskich.
Odkryciepoznawczychwalorówwykładubyłomożliwedopierowtedy,
kiedyogólnarefleksjaosztucezaczęłasięprzekształcaćwpodejście
badawcze.TrwającadodzisiajrecepcjaPoetykijawisięwtensposób
jakojednazperypetiinaukioliteraturze.
Wszystkotosprawiło,żesystematyzującedociekaniaArystotelesa
stałysiępierwowzoremeuropejskiejpoetyki.Niewątpliweinspiracje
Platonazostałyzatarteprzezstylwykładu;nietrudnodostrzec,że
Stagiryta,czerpiąchojniezpomysłówmistrza,zmieniałnaogół
konotacjepodstawowychpojęć,takiżpozostawiłwrezultacieod-
miennąwizjępoezji
2
.
Zajmiemysiętutrzemasprawami.Pierwszadotyczyustaleń
genologicznych,drugatraktujeowyznacznikachliterackościiofunk-
cjipoezji,wtrzeciejpiszemyokonsekwencjachtezArystotelesadla
rozwojuteoriiliteratury.
Zacznijmyodsprawgenologii.WPoetycemówisięraczejogatun-
kach,aniżeliorodzajach.WprzeciwieństwiedoPlatona,któryformę
mimetycznąwiązałzwypowiedziądramatyczną,Arystotelesstwierdza
ogólnie,żenaśladujewszelkapoezja,aHpoetajestnaśladowcą
marginesie„Poetyki”Arystotelesa,w:Studiazestetyki,t.I.Warszawa1957;W.Tatarkie-
wicz,Historiaestetyki,t.I,Warszawa1962;A.F.Łosiew,Istoriaanticznojestetiki.
Wysokajakłassika,Moskwa1974;Z.Szmydtowa,Poeciipoetyka,Warszawa1974;M.
R.Mayenowa,Poetykateoretyczna,Wrocław1974;P.Somville,Essaisurlapoétique
d’Aristote,Paris1975;Z.Mitosek,Mimesis.Zjawiskoiproblem,Warszawa1997.
2
TezętakągłosiP.VicairewksiążcePlatoncritiquelittéraire,Paris1960(w
odniesieniudokategoriimimesis)orazG.GenettewartykuleGatunki,„typy”,tryby,
przeł.K.Falicka,w:Studiazteoriiliteratury.Archiwumprzekładów„Pamiętnika
Literackiego”,II,red.K.Bartoszyński,M.Głowiński,H.Markiewicz,Wrocław1988(w
odniesieniudopodziałówrodzajowych).WpływmyśliPlatonanapoetykęopisujeE.
CzaplejewiczweWstępiedopoetykipragmatycznej,Warszawa1977.Punktemwyjścia
jegorozważańniejestjednakteoriapoezjiPlatona,alefilozofiasłowa,teoriadialogu
orazdialektyka.
32
