Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
2
3
4
5
WSTĘP
Rozważaniomokrytyceartystycznejokresurealizmusocjalistycznegozamierzałampo-
święcićrozdziałopracowaniaobejmującegoszerszyzakresczasowy,mianowiciesyntezy
polskiejkrytykipo1945rokudowspółczesności.Zbiegkilkuwydarzeńskłoniłmniejed-
nakdozawężeniapolabadańnarzeczbardziejwnikliwejanalizytegowłaśniezjawiska.
Opublikowanew2005rokuopracowaniePiotraJuszkiewicza
1
jestkompleksowymiby
takrzeckontekstowymujęciemproblemówkrytykiokresuodwilży.Wydanawcześniej
książkaAnnyMarkowskiej
2
zresztąP
.Juszkiewiczpodkreślajejinspirującąrolęwroz-
ważaniaopojmowaniusztukiwokresiePRL-uwpisujem.in.działalnośćnaukowąikry-
tycznąMieczysławaPorębskiegopo1956roku,zatemzpominięciemokresurealizmu
socjalistycznego;kształt,wymiaristylkrytycetegookresum.in.nadałytekstyautoraIko-
nosfery,związanegozinstytucjamiukładuartystycznego;ważnyszkicKazimierzaŁyszcza
wzbiorowymopracowaniuniecolukęwypełnia,aletylkomonograficznie
3
.Nazorgani-
zowanejw2007rokunaWydzialeSztukPięknychUMKwToruniuogólnopolskiejsesji
poświęconejkrytyceartystycznejbyłamjedynąuczestniczkązabierającągłoswsprawie
krytykisocrealistycznej
4
.Zatemkonkludując:oilekrytykaliterackalat1949-1954/55(po-
mijamwtymmiejscukwestięgórnejgranicyomawianegookresu)ijejprzedmiotdoczeka-
łysięsporejliczbyopracowań,otylekrytykaartystycznategoczasupozostajezjawiskiem
niezbadanymcałościowo.Naturalniebyłobyniezasadneniedostrzecistotnegoudziałure-
fleksjinajejtematwewspomnianejpracyP
.Juszkiewicza,wielokrotniedlaswychcelów
badawczychwkraczającegowterejony,choćbyzewzględunawskazywanesymptomyod-
wilżowewlatach1953-54,jednakgłównymprzedmiotemzainteresowaniajesttuliteratura
pozerwaniuzsocrealizmem.Dlawspomnianegoautora,atakżemoichbadańterminDze-
rwanie”maznaczeniesymboliczne,niejakozastępcze,zarównobowiemwprzypadkudol-
nej,jakigórnejgranicysocrealizmustarałamsięwykazać,byłytoraczejsposobytrans-
gresywneniżrupturalne.Zwłaszczawprzypadkudrugiegolimes(1955)ujawniatomitolo-
gizacjęzjawiskaArsenałuinagłegopoczątkuodwilży,któryszczególniepoprzezjęzykkry-
tykiaonobokdziełskładasięnaDprawdę”tegozjawiskaokazujesięmocnowroś-
niętywdyskurssocrealistyczny,dopierostopniowooczyszczającysięzowegoosadu(by
posłużyćsięterminemstosowanymwprzedmiotowejkrytyce).Ozagrożeniachwynikają-
cychzzawężania,kurczeniaokresusocrealizmu,poszukiwaniasymptomówodwilżyjuż
1111111
1
P
.Juszkiewicz,OdrozkoszyhistoriozofiidoDgrywnic”.Polskakrytykaartystycznaczasuodwilśy.Poznań2005.
2
A.Markowska,Definiowaniesztukiobjaśnianieświata.OpojmowaniusztukiwPRL-u.Katowice2003.
3
K.Łyszcz,MieczysławPorębskiirealizmsocjalistyczny,[w:]Socrealizm.Fabułykomunikatyikony,red.K.Stępnik,
M.Piechota.Lublin2006.
4
E.Kal,Awangardyzacjaidegradacja.Metakrytykaokresurealizmusocjalistycznego,[w:]Dziejekrytykiartystycznej
imyśliosztuce.Materiałykonferencjinaukowej,Toruń,13-15czerwca2007,red.M.Geron,J.Malinow-
ski.Warszawa2009,s.389-420;ówreferatstałsiępodstawąrozdziałuIIniniejszejpracy,wktórymza-
chowałampierwotnytytułtekstu.Por.m.in.P
.Juszkiewicz,Krytykaihistoria,ibidem,s.463-472.
5