Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
AndrzejFriszke
ioprocesierewindykacjitychpraw.Alechodziokompromis,anieopoddaństwo
myśliipostawludzkich.Wiemyjednak,żetakikompromis,któryniejestpoddań-
stwem,musibyćwywalczany.Tylkospołeczeństwo,któreokazujeswązdolność
dosamoobronywproteścieiwbudowieowejspołecznejinfrastruktury,októrej
mówiłem,tylkospołeczeństwo,którewsobiezachowujezdolnośćbyciapodmiotem,
możewogólecośocalaćicośwywalczać.
Słowatezostaływypowiedzianewczasie,kiedynicjeszczeniezapowiadało
kryzysusystemukomunistycznego,ajawniewystępowałaprzeciwniemujedy-
niegarstkaPolaków.
Kluczowegoznaczenianabrałowówczas,zrodzonewredakcyjnychdysku-
sjachnWięzi”,słowonpodmiotowość”-swoistyersatzwyrazówniecenzuralnych,
jaknwolność”czynniepodległość”.TadeuszMazowieckiwspominałpolatach,
żetookreślenienprzyjętepóźniejdośćpowszechniewopozycyjnejpublicystyce,
anawetwnaukowychrozprawach,tusiępierwszyrazzaczęłopojawiać”.Wyra-
żałoono-jeszczenietakwprostformułowane-dążeniedotworzeniawarun-
kówwyrażaniasięautentycznychopiniiipragnieńspołecznych.Znamiennajest
wielkakariera,jakązrobiło(nieprzetłumaczalnenainnejęzyki)słowonpod-
miotowość”,wchodząc-dziękinauczaniuJanaPawłaII-dojęzykanauczania
społecznegoKościołakatolickiego.
Upominaniesięopodmiotowośćbyłodomaganiemsięprawprzynależnych
społeczeństwupolskiemu,takjakczyniłytoośrodkiorganizującejsięopozycji.
SłowateoddawałyistotępolitycznejpostawyMazowieckiegowtedyiwlatach
następnych,kiedysytuacjaradykalniesięzmieniła,powstałwielkiruchrewin-
dykacjiprawobywatelskichskupionywnSolidarności”.
Niezłomny,choćnieradykalny
MazowieckibyłwruchunSolidarność”odpierwszejchwili,gdywrazzBroni-
sławemGeremkiempojechałwsierpniu1980r.doStoczniGdańskiejistanął
naczeleKomisjiEkspertówprzyMiędzyzakładowymKomitecieStrajkowym.
Wtedy,iwnastępnychmiesiącach,podczaswielutrudnychnegocjacjizprzed-
stawicielamiwładzbroniłzasad,któreoddawnagłosił:prawaspołeczeństwa
dopodmiotowościiwspółdecydowaniaolosachkraju,realizmuuwzględniają-
cegonietylkoograniczeniageopolityczne,aleteżprawaipostawęspołeczeństwa,
wywalczaniaiwypracowywaniakompromisu.
Słowonkompromis”miałotuznaczenierówniekluczowe,jakniegdyśsłowo
ndialog”,pojęciezresztąnadalaktualne.DialogmiędzyróżnyminurtamiwnSoli-
darności”powinienprowadzićdoosiąganiawspólnotycelówidziałańoraz