Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
I.Neutralnośćwstosunkachmiędzynarodowych
mi,ogłosilizasadę,żetowarneutralnynastatkunieprzyjacielskimulega
konfiskacie.Natomiasttowarnieprzyjacielski,zwyjątkiemkontrabandy
wojennej,napokładzieneutralnegostatkupozostajenietykalny13.
Wczasiewojnytrzydziestoletniejmożliwośćzachowanianeutralności
wydawałasięatrakcyjnymrozwiązaniemzwłaszczadlamniejszychjed-
nostekpolitycznychówczesnejEuropy.Jednakżeideata,wwojnie,któ-
rawistociebyłakonfliktemmiędzydwomaugrupowaniamipolityczno-
-religijnymi,byłaignorowanalubwręczdyskredytowanaprzezwielkie
państwa.NiebezdużychtrudnościudałosięSzwajcariizachowaćdekla-
rowanąneutralność,cozaowocowałom.in.potwierdzeniemwTraktacie
Westfalskim1648r.14formalnychuprawnieńzwiązanychzjejsuweren-
nością,atymsamympośredniouznaniemneutralnościzaważnyelement
równowagieuropejskiej.
Rozpowszechnianiesięteoriibellumiustumwzmogłozainteresowanie
przedstawicielimyślipolitycznejtegookresupostawąbezstronności.Nie
odrazujednakzyskałaonauznanie.PodczasgdyNiccolòMachiavelli,
opierającsięnaprzesłankachrealizmupolitycznego,doradzałksięciu,
abyniepozostawaćneutralnym,leczinterweniować,jeślistronywojują-
cesąosłabione,JeanBodinopowiadałsięzaneutralnością.Jegozdaniem
posiadaonapokojowefunkcje,choćmożenieśćzesobąniebezpieczeń-
stwoizolacji15.HugoGrotius(HugoGrocjusz),chociażtkwiłjeszcze
mocnowkoncepcjach„wojnysprawiedliwej”,wswoimdzieleDeiure
BelliacPacisz1625r.porazpierwszyopisałneutralnośćjakopojęcie
zzakresuprawanarodów.Grotiuspisał,iżniebiorącyudziałuwwojnie
„powinnijednakowotraktowaćobiestrony,wzakresiezezwalaniana
przejście,dostarczaniaoddziałomwojskowymżywnościoraznieudziela-
niapomocyoblężonym.[...]Pomocnąrzecząbędziezawarciezkażdąze
stronprowadzącychwojnęumowy,ażebywtensposóbprzydobrejwoli
obustronmożnabyłopowstrzymaćsięodudziałuwwojnie,ajednocześ-
niewypełniaćwzględemkażdejzestronogólneobowiązkiwynikające
zzasadludzkości”16.P.Cramérsłuszniewskazuje,iżdziełoto„wprowa-
13Por.J.Makowski,Podręcznikprawamiędzynarodowego,Warszawa1948,
s.701–706.
14Por.J.Wojtowicz,HistoriaSzwajcarii,Wrocław1976,s.88–89.
15Por.M.Gehler,op.cit.,s.6–7;S.Oeter,NeutralitätundWaffenhandel,Berlin1992,
s.14.
16H.Grotius,Trzyksięgioprawiewojnyipokoju,księgaIII,Warszawa1957,
s.411.
