Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
I.Neutralnośćwstosunkachmiędzynarodowych
tralnościzostałazapomniana.Niemożnajednakodmówićpolitycznego
znaczeniatymdziałaniom,którewynikałyzkoniecznościminimalizowa-
niaszkód,jakieponoszonowokresiekonfliktów.Byłtogłównymotyw
poszukiwaniaprzezpaństwaróżnorodnychformaktywności,mieszczą-
cychsiępomiędzystanemwrogościaprzyjaźnią.
Ideaneutralnościzwielkimtrudemtorowałasobiedrogęwwiekach
średnich.Wpływpraktykirzymskiejorazskomplikowanasytuacjapo-
litycznawewczesnymśredniowieczuwydawałysiębarieraminiedo
przebycia.Jakkolwiekwśredniowieczurozpowszechniłosięzjawisko
tzw.wojenprywatnych,nietowarzyszyłamuneutralność.Wokresie
silnegooddziaływaniawładzypapieżaogłaszanaprzezniego„święta
wojna”miałapowszechnieobowiązującycharakter,auchyleniesięod
udziałuwniejbyłoniezwykletrudne.Wteoriibellumiustumoceniano
neutralnośćzdecydowanienegatywnie.Nieuczestniczeniewwyprawach
krzyżowychlubzachowanieneutralnościokreślanojakoniegodziwość
ihańbę.„Działalnośćmisyjnainawracanieprowadziłydodyskredyta-
cjiinadanianeutralnościdiabelskiegocharakteru”7.Corazwiększewąt-
pliwościpojawiającesięwzwiązkuzpojęciem„wojnysprawiedliwej”
stopniowotorowałydrogępróbomregulacjistatusupaństwniebiorących
udziałuwwojnieiprzyjmowaniuprzezróżnepodmiotypolitycznepo-
stawmniejlubbardziejzbliżonychdoneutralności.Najczęściejprzywo-
ływanymprzykłademjeststatusmiastaLiègenadanyedyktemKarola
Francuskiegow1492r.,poprzedzonydeklaracjąneutralnościwsporach
Francjizjejwrogami8.Statustenjestuważanyzapierwowzórwieczystej
neutralności,chociażmiałwzasadzieasymetrycznycharakter.Miasto
zobowiązywałosiędoniewystępowaniaprzeciwkoFrancjiiodmawiania
pomocyjejwrogom.
Natomiastpróbyprzyjmowaniapostawyneutralnejmożnazauważyć
jużwczasiewojnystuletniej,kiedybogatemiastaflandryjskieopowie-
działysięzażyczliwąneutralnościąwstosunkudokrólaangielskiego
EdwardaIII9.Takiedziałanianależałyjednakdorzadkości.Wydajesię
7M.Gehler,FinisNeutralität.HistorischeundpolitischeAspekteimeuropäischen
Vergleich:Irland,Finnland,Schweden,SchweizundÖsterreich,ZentrumfürEuropäische
Integrationsforschung,DiscussionPaperC92,RheinischeFriedrichWilhelmsUniversität
Bonn,s.6.
8Por.P.Andrzejewski,NeutralnośćwpolitycezagranicznejFinlandiiiSzwecji,War-
szawa–Poznań1978,s.34.
9Por.G.A.Trevelyan,HistoriaAnglii,Warszawa1963,s.279–280.
