Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Genezaneutralności
15
więc,żewiększeznaczeniemiałypróbyregulacjistatusupaństwnie-
biorącychudziałuwwojniemorskiej,którepojawiłysięjużwXIIIw.,
wzbiorzeregułprawamorskiegoConsolatodelMare(Kodeksbarceloń-
ski).Skodyfikowanezasadyzwyczajowezapewniałym.in.ochronęprzed
konfiskatątowarubędącegowłasnościąpaństwaneutralnego,zarównona
własnychstatkach,jakistatkachstronwalczących.Częstowskazujesię,
iżjesttopierwowzórnajstarszejformyneutralności,zwanejczasową10.
JejprzejawyodnajdujemyjużwXIIw.wwojnachprowadzonychprzez
miastawłoskienaMorzuŚródziemnym.
Generalnietrzebazauważyć,żewszelkieśredniowiecznepróbyokre-
śleniapostawyneutralnejcharakteryzowałysiębrakiemmyśliprzewod-
niej,któramogłabyprzyczynićsiędokonsolidacjiideineutralnościwsto-
sunkachmiędzynarodowych.Znaczącezmianynastąpiływtymobszarze
wXVIiXVIIw.Zwłaszczapraktykaszwajcarska,począwszyodwojny
międzyFrancjąakoalicjąaustriacko-hiszpańskąoLombardięw1525r.,
miałaistotneznaczeniedlaumacnianianeutralności.Tacorazczęściej
pojawiałasięwkonfliktachzbrojnychXVII-wiecznejEuropy.Przyjęłają
AngliawwojniemiędzyHiszpaniąaZjednoczonymiProwincjamisprzy-
mierzonymizFrancją(1621–1648).Neutralnośćzostałajednaknaruszo-
napoprzezfaktrozgromieniaflotyhiszpańskiejpodDowsnaangielskich
wodachterytorialnych.TakiepostępowaniespotkałosięzprotestemAn-
gliiizmusiłoNiderlandydointensywnychzabiegówwceluzłagodzenia
skutkówtego„skandaluzDows”11.Nieprzestrzeganieneutralnościzostało
równieżoprotestowaneprzezTurcję.„Wsprawozdaniuposłaholender-
skiegoskierowanymdoStanówGeneralnychwKonstantynopoluw1639r.
wzwiązkuzeskargamiOttomananapomocudzielanąprzezjegopaństwo
WenecjipodczaswojnyzTurcją,znajdujemyokreśleniesalvaneutralite
etsalvaamicita”12.JednakżewXVIiXVIIw.ochronatowarówpaństw
neutralnychnapotykałapoważnebariery.Przedewszystkimpotęgimorskie
stosowałyróżnesystemypostępowaniawobecstatkówitowarówpaństw
neutralnych.NaprzykładFrancjastosowałatzw.systemwrogiejinfekcji,
zgodniezktórymzarównostatekneutralnyprzewożącytowarnieprzy-
jacielski,jakitowarneutralnypodlegałykonfiskacie.ZkoleiHolendrzy
wXVIIw.,wykorzystującsporypomiędzypozostałymipotęgamimorski-
10Por.R.Bindschedler,DieNeutralitätimmodernenVölkerrecht,„Zeitschriftfür
ausländischesöffentlichesRechtundVölkerrecht”1956/57,nr17,s.1–3.
11Por.J.Balicki,M.Bogucka,HistoriaHolandii,Warszawa1976,s.159–160.
12Cyt.za:P.Andrzejewski,op.cit.,s.34.
