Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Częśćpierwsza:Dylematyobecności
Whorfa),zmuszamniedowypowiedziomoichczynach,ustanawiającsy-
tuacjezależności,takżeodtądto,corobię,będziekonsekwencjątego,kim
jestem.Językzmuszamniedowyborumiędzyrodzajemżeńskimimęskim,
zabraniamiwyobrażaniasobiekategoriinijakości,narzucamirelacjęzdru-
gimczłowiekiemzapośrednictwem»wy«lub»ty«”28.Niemniej,jeślinawet
bylibyśmyskłonnipodzielaćpodobneprzekonania,przyznającmateriijęzy-
kanietylkokształtowanie,leczustanawianierzeczywistości,terminologicz-
nywymiarokazałbysięniewystarczający.Wpraktycetwórczejmożnado-
puścić„każdąsytuację”;identyfikacjawerbalna—wprawdzieoznacza
powziętąklasyfikacjęwsferzejakościowegoprzypisaniadoobszaruwytwo-
rówkulturyartystycznej—niestanowijednakwystarczającejisatysfakcjo-
nującejlegitymizacjisztuki.Niemożnananiejpoprzestawać.Przytakfor-
mułowanychargumentachzupełniezbędnestająsięintencjewskazania
różnicipodobieństwmiędzywatykańskimistanzamiRafaela,Giocondą
Leonarda,malowidłamizLascauxaFontannąDuchampa,sztukąpopaper-
formance’em.Zbyteczne,wobeckategorycznościprzesłania,wydajesięrów-
nieżposzukiwanieewentualnychkryteriówicechdystynktywnychdzieła.
Niełatwowskazaćpowinowactwopomiędzyantycznymtechne,malarstwem
renesansuafirmującymkunsztownośćformywswoistejscienzadellapittura,
klasycystycznąscientiadivinitatisakonceptyzmemLeWitta29z„Artand
Language”,porzucającymprzedmiotartystycznyiłączącymdziełozideą.
Zpewnościąprzestrzeńdylematówpomnożytakżekonfrontacjadwudzie-
stowiecznejpraktykiartystycznejzutrwalonymikonotacjamiartystyczności,
zpresjątradycjiorazświadomościązbiorowychpreferencjiioczekiwań.
Myślęzwłaszczaoponowoczesnejtwórczościukierunkowanejnaeksplora-
cjęInnego,nato,„czegoniesposóbbyłopomyślećlubodczuć”30.
Dlajednych„sztukabyławięczjawiskiemkoniecznym,bezpośrednio
płynącymzabsolutuitylkootylemiała[...]realność,oilemogładowieść
iokazać,żetakąwłaśniebyła”31.Dlainnychstanowiłanieodróżnialnyod
rzemiosłfragmentwidzialnejrzeczywistości,pozbawionyartystycznegoczy
nawetwyjątkowegonacechowania.WorientacjinaInneiInnego,wykra-
czającpozadotychczasowepolaaktywności,przedmiotempenetracjiczy-
28Cyt.zaU.Eco:Semiologiażyciacodziennego.Przeł.J.Ugniewska,P.Salwa.
Warszawa1998,s.307.
29S.LeWitt:ParagraphsonConceptualArt.„Artforum”1967,Vol.5,nr10.Cyt.za:
P.Krakowski:Osztucenowejinajnowszej...,s.125.
30J.F.Lyotard:Filozofiaimalarstwowepoceeksperymentu.Przeł.M.P.Markow-
ski.W:Postmodernizm.Antologiaprzekładów.Red.R.Nycz.Kraków1998,s.75.
31F.W.J.Schelling:Filozofiasztuki.Przeł.ioprac.K.Krzemieniowa.Warsza-
wa1983,s.7.WspominamotymrównieżwswojejksiążceKulturotwórczefunkcjekomunika-
tówikonicznychdobystanisławowskiej.Cieszyn2000(wszczególnościwrozdziale
Hermetyczno-elitarnytypkontaktówartystycznych).
