Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wprowadzenie.Horyzontyrefleksji,granicepytań
21
swojebliższeidalszewarunki,potrafiuczynićniezbędnymjakieśniezwykłe
kryteriumalbowogóleznieśćgranicesztuki”15.Ekspansywnośćpraktyki
unicestwiładotychczasowestrategiewyodrębnieniaobiektuigranicydo-
świadczeniaartystycznego.Wrzeczywistościpostępującychredefinicji,
wotwartejformuletwórczościeksplorującej„niewypowiadalneiniewidzial-
ne”sztukaniełatwopoddajesiępróbomidentyfikacji.Nienawielerównież
przydająsięniedawnekryteria,praktykiopisuicharakterystyki.
Wtejnieprzejrzystejsytuacjiwspółczesnejsztuki,skłonnejdoreorien-
tacjiizawłaszczeń,synkretycznej,kumulatywnejitransformującejwłasne
warunki,zyskujemyjednak„wybranypunktwyjścia.Wpotocznymprzed-
stawieniu[abstrahującoddowolnych,historycznychwcieleńartystyczno-
ści—R.S.]—tofakt,żeistniejądziełasztuki”16.Dajętymsamymwyraz
oczywistościiwiaręobecności.Zaświadczająoniejwnajbardziejniezaprze-
czalnysposóbartystyczneegzemplifikacjeprzeszłościiwspółczesności,
gromadzoneprzezstuleciakolekcjeimuzealnezbiory,historycznośćprak-
tykitworzącychjądziedzin,ciągłośćdyskursuconajmniejkilkudyscyplin
humanistykiorazpodatnośćsztukinanieskończonośćpotencjalnychposta-
ciiprzejawów.Muzeaikolekcje,przeglądyiprezentacjelegitymizujątę
obecność17,asztuka,którejoddająporządekiprzestrzeńkulturowejobiek-
tywizacji,przydajeiminstytucjonalnegoznaczeniaipowagi,cowkonse-
kwencjipociągazasobąodrębnośćkwalifikacjiwystępującychtamobiek-
tów.Podobnieczyniąwspółczesnegalerie,obdarzającwzniosłymstatusem
artystycznościprzedsięwzięcianieskończenieróżneizaskakujące.Ostatecz-
nie,wnajogólniejszymprzesłaniuobecnośćsztukistabilizujeprzeświadcze-
nie(wprawdzieoHeideggerowskiejproweniencji,atuprzywołanezaDer-
ridą),„żedzieło[...]pochodziodartysty[...]Artystatoten,ktowytwarza
dziełosztuki.Źródłemartystyjestdziełosztuki,źródłemdziełasztukijest
artysta,a»żadnegoznichniemabezdrugiego«”18.Takolistastruktura
15Ibidem,s.139.
16J.Derrida:Prawdawmalarstwie...,s.36.
17Choćniezapominajmyrównież,żerolamuzeumbyłaniejednokrotniedośćambiwa-
lentniepojmowana.Wopiniiniektórychartystówmuzeifikacjasztukiwiodładośmierci
dziełaiodarciagozmetafizycznejaury,inniwidzieliwtymrekontekstualizacjędoświadcze-
niasztukiiraczejnowemożliwościspotkaniazdziełem.Por.np.A.Zeidler-Jani-
szewska:Międzymelancholiąażałobą.Estetykawobecprzemianwkulturzewspółczesnej.
Warszawa1996.Aleteżpamiętajmy,że„kulturowysensprzedmiotówzgromadzonych
wmuzeumnieznajdujesięwjegomurach,leczegzystujewteoretycznejperspektywiein-
terpretacyjnej,wktórejmożliwajeststrukturalizacjatychprzedmiotówwdziełasztuki”.
R.Kubicki:Interpretacjaapoznanie.Studiumzfilozofiisztuki.Poznań1991,s.69.
18J.Derrida:Prawdawmalarstwie...,s.39—40.Takzałożoneuwiarygodnienie,
wswejogólnościniewątpliwieuzasadnione,możnajednakłatwopodważyćrównieoczywi-
stymstwierdzeniem,iżniewszystkobynajmniej,cowyjdziespodrękiartysty,jestdziełem
sztuki.„Niewszystko—podkreślaArthurC.Danto—czego»tkniesię«artysta,musi
