Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŚwiadomośćmetodologicznaprofesorówSzkołyGłównej...
33
zarównojasnadefinicja,jakipróbaproblemowegoujęciaswoistościifunkcji
refleksjihistorycznoliterackiej.Tyszyńskitwierdzi:
Historialiteraturyjesttozistotyswojejhistoriawewnętrznakraju;jeślijestpotrzebną
iwanądlaogółupoznańludzkichznajomośćdziejówzewnętrznychwszystkichcząstek
ludzkości,tedyniemniejwewnętrznych;jednesądopełnieniemdrugich(T,6–7).
JakkolwiekdlastudentówSzkołyGłównejdefinicjatamogławydawaćsięno-
wa,niebudziłazapewneszczególnegozainteresowaniaówczesnychspecjalistów,
bowynikałazeznajomościpraktykhistorycznoliterackichpierwszejpołowy
wieku.Znacznieoryginalniejszaiwaniejszabyładopowiedź,któraponiejna-
stępowała:
Historialiteraturywogóle,jakwszczególnościhistoriakadejzgałęzijej,tojestkadej
nauki,jesttetoprzychodzenietejnaukidouznaniasięwsobie,wswychbrakach,za-
letach,swojejistocieitp.idajejejnaleniejszykierunekwdalszymrozwiciu.Małojest
jeszczewprawdziegałęzinauk,którejumająswojehistorie,leczbyłybypoądanedla
kadej.RozwinięciesięprzykońcuzeszłegowiekuwNiemczechhistoriifilozofiibyłoza-
pewnejednązgłównychprzyczyn,iisamatanauka(filozofia)dotakwysokiegonastęp-
niewtymkrajurozwinięciasiędoszła(T,7).
Wzacytowanymfragmenciezdaniepierwszemainnycięargatunkowyni
dwanastępne.Całośćmogłaniebyćłatwa,boniejestidziś,dozrozumienia
przezsłuchaczyprofesora.Początektejwypowiedzizdajesięjasnyizajmują-
cychoćbyztegopowodu,eTyszyńskidefiniujehistorięliteraturywsposób
analogicznydotego,jakMaurycyMochnackiustalałfundamentalnedlacałego
wiekuXIXznaczeniefunkcjiliteraturyjakoDuznaniasięnaroduwjestestwie
swoim”.Tyszyńskiwskazuje,ewyodrębnianiesię(apóźniejkształtowanie
17
irozwój)dyscyplinynaukowejzalenesąwpierwszejkolejnościodmechanizmu
samookreślenia,swoistejmetaświadomości,anieodpomysłówsystematyzacyj-
nych,opartychnapotrzebieopisaniadyferencjacjiteoriiipraktykibadawczej.
Miarętego,jakimwyzwaniembyłodoprecyzowaniekwestiiprzedmiotuiza-
kresubadań,stanowizdaniekolejne,gmatwającewywódprofesorabynajmniej
chybanietylkoztegopowodu,emiałonskłonnośćdozawiłychkonstrukcji
myślowych,lecztakedlatego,erzeczfaktyczniebyłatrudnaiwciądaleka
odpojęciowejstabilizacji.Wynikazniego,ekwalifikacjanaukowościprzyna-
leytuliteraturze,skorohistorialiteraturymabyćhistoriąnauki.Trudności
18
17
Zob.M.Mochnacki,Oliteraturzepolskiejwwiekudziewiętnastym,oprac.H.
yczyński,
Kraków1923,s.36–37.
18
WstosowaniutakiejterminologiiniebyłTyszyńskiodosobniony.Zob.np.H.Mar-
kiewicz,Teoriaimetodawbadaniachliterackich,w:tego,Dopowiedzenia.Rozprawyiszkice
zwiedzyoliteraturze,Kraków2000,s.51.Badaczzauwaa,eJanRymarkiewiczwProzaiceczyli
stylistyceprozyzroku1868Dpisał,enaukazwanaliteraturądzielisięnahistorięliteratury
iteorięliteratury,czyli«naukęoformiedziełsztukipisarskiej»”.
