Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
AnnaKucz
aWergiliusza4opodalgrobujego,tragikówgreckichwamfiteatrachpom-
pejańskich,JózefaIzraelitę5iojcówKościoła6wokolicachkatakumb,
pierwszo-chrześciańskierysunkisymboliczneoglądając[...].Nienowyto
zapewne,niejedynyiniegłównyczytaniasposób,abymiejsce,mówię,
odpowiednieprzedmiotowidobierać.Niektóreindyjskiepoezjewlasach
tylkosięczytywały...Tenmiejscowościwarunekbezwiedniesiląsiędziś
zastąpićilustracje,aleilustracjetedotreścidrukowanychjakotłostosownie
dobieranebyćwinny,czegojeszczeniebywa–pokazujetowszakże,żenie
wystarczyjużdziśczytaćjednymtylkoorganem,iżejakobytrzebaczytać
wielomarazemwładzamiumysłu7.
CelempublikacjiSzkiceoantykujestpróbaukazaniaróżnorodnychmożli-
wościodczytywaniaantykunaprzestrzeniwieków.Wokółtematunawiązywa-
niadoantykuizależnościodnurtówzniegowypływającychoscylujągłównie
spostrzeżeniaMonikiMansfeld,ŁukaszaTomanka,MonikiCzarnuch,Iwony
Słomak,atakżeClaudiaSalmeriego.Należyterozpoznawanieikolekcjono-
wanieszczegółówkulturyantycznej,azwłaszczazżywotówwielkichpostaci
świataantycznegodoprowadzićmożedonamysłunadcałościąduchowego
doświadczeniastarożytności.Pamiętaćjednaknależy,żemożnawykonać
kopiestarożytnejrzeźby,ale,jakpodkreślaWhitehead,„niemożnawykonać
kopiistarożytnegostanuumysłu.Wynikiempróbkopiowaniamożebyćco
najwyżejmaskarada.Możnaprzeszłośćzrozumieć,aleistniejeróżnicamię-
dzynowożytnymiastarożytnymireakcjaminatesamebodźce”8.Panegiryki,
żywoty,biografieorazautobiografiestarożytnychpostacitoniewyczerpane
źródłoinspiracji,którebyłyodczytywanewedleparadygmatówzmieniających
sięwrazztendencjamiepokiichuwarunkowaniamihistorycznymi.Sposób,
wjakipatrzononadanąpostać,niejednokrotniekształtowałsięproporcjonal-
służyć„napokrzepienieducha”.Cf.:J.GOmuLICkI:Objaśnienia.W:C.K.NOrWId:Pismawybrane.
Proza.T.4.Warszawa1968,s.578.
4NorwidbardzoczęstoprzywoływałwswoichutworachgróbWergiliusza,któryznajduje
sięnaszczyciesłynnejGrotyPauzylipu(Posilipo),zwanejrównieżgrotąWergiliusza.Norwid
byłwNeapoluwlatach1844,1845i1848.Cf.:J.GOmuLICkI:Objaśnienia.W:C.K.NOrWId:Pisma
wybrane.Proza...,s.578.
5NorwidwykorzystałHistorięwojnyŻydowskiejJózefaFlawiuszaprzypisaniuQuidama.
Cf.:J.GOmuLICkI:Objaśnienia.W:C.K.NOrWId:Pismawybrane...,s.579.
6WpismachNorwidapojawiająsięimionaAugustyna,EuzebiuszazCezarei,Sulpicju-
szaSewera,MinucjuszaFeliksaczyLeonaWielkiego,jednakpoetaszczególnierozczytywał
sięwdziełachTertulianaijemupoświęciłnajwięcejzainteresowaniawróżnychkontekstach.
Nazywagorównież„świętymmędrcem”;C.K.NOrWId:OsztucedlaPolakówIV.W:Idem:Pisma
wybrane...,s.226:„nieodrzeczytubędzieprzytoczyćsłowaświętegomędrcaTertuliana”.
Cf.:J.GOmuLICkI:Objaśnienia.W:C.K.NOrWId:Pismawybrane...,s.579;M.BIeLAWskI:Norwid
czytaTertuliana,s.649–656.
7C.K.NOrWId:OJuliuszuSłowackim.LekcjaIII.W:Idem:Pismawybrane...,s.258–259i578–579.
8A.N.WhIteheAd:Naukaiświatwspółczesny.Przeł.S.MAGALA.Warszawa1988,s.146.
