Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
MonikaMansfeld
zdanegodzieła(lubkilkudzieł)formułowanozarzuty,którenastępniestarano
sięrozwiązaćwduchufilozofiiArystotelesowskiej6.
Wartojednakzaznaczyć,żemimoniezaprzeczalnegoszacunku,jakim
darzonoArystotelesa,twórcyśredniowiecznychkomentarzynietraktowali
jegopismwkategoriachtekstówhistoryczno-filozoficznych,czylitak,jak
podeszlibydonichdzisiejsibadacze.Niezajmowałichwięcsamkontekst
historycznyanitymbardziejbiografiaArystotelesa,gdyżjedynyminteresu-
jącymaspektemtraktatówbyłytylkoiwyłączniepoglądywnichwyrażone,
poglądy,któremiałypomócśredniowiecznemukomentatorowi,jegouczniom
orazczytelnikomwzrozumieniunietylesamegotekstu,coumożliwieniu
poznaniapewnychprawddotyczącychświata.Ztegopowodunierazzda-
rzałosię,żepoglądyArystotelesaparafrazowano,wprowadzanoterminologię
właściwądlaokresuinurtufilozoficznego,jakireprezentowałautorkomen-
tarza.Miałotonacelunietylezmienićzasadniczysenswypowiedzi,co
uwspółcześnićją,doprecyzowaćto,coFilozofnapisałniejasno,lub,zdaniem
komentatora,zbytogólnie.
Wspomnianowcześniej,żeinformacjebiograficzneniezajmowałyuwagi
średniowiecznychkomentatorów–jeślipojawiałysięwtekście,miałyniero-
zerwalnyzwiązekzprzedstawianymizagadnieniami7,zdarzałysięrównież,
choćznacznierzadziej,informacjezżyciaautoraniepotwierdzonezpunktu
widzeniahistoryka,leczutwierdzonewielowiekowątradycją,wformieaneg-
dotlubdomysłów8.
wydałaJ.Hamesse.J.HAmesse:LesauctoritatesAristotelis.Louvain–Paris1974.Prawdopodob-
nierównieżsamistudenciorazwykładowcytworzylipodobnekompendianawłasnyużytek,
oczymświadczyłbychociażbykrakowskirękopisBJ1946.
6PassuszpowstałegonaUniwersytecieKrakowskimrękopisuobrazującytętendencję
pochodzizpoczątkuXVw.GodzionpozornąsprzecznośćwdoktrynieArystotelesapoprzez
wprowadzeniepodziałurodzajówruchunawłaściwe(proprie)iwsensiepotocznym(commu-
niter):„Nota.Mutatiovelmotuscapiturdupliciter.Unomodocommuniter,etsichabetsex
speciessubse,utpatetinPostpraedicamentis–generatio,corruptio,augmentatio,diminutio,
alteratioetlocimutatio.Etsiccapiturhicinsecundohuius.Aliomodocapiturproprie,etsic
solumhabetquatuorspeciessubse.EtsiccapiturinquintoPhysicorum,utpriusdictumest”.
M.KAWeCkA:Quaestionessuperoctolibros„Physicorum”AristotelissecundumAndreamdeKokorzyni.
„ActaMediaevalia”7(1992),s.189.
7Wspominanonaprzykład,żeArystotelesbyłnauczycielemAleksandraMacedońskiego.
Innymmotywembiograficznym,którypojawiasięnakartachśredniowiecznychkomentarzy,
jestfakt,iżArystoteleswykształciłsięwAkademiiPlatońskiej,jednakzczasemjegopoglądy
ewoluowaływstronęempiryzmu,przezcopostrzeganogojakooponentajegomistrza–Platona.
8Zdarzałosię,żeniespójnościwdoktrynieArystotelesatłumaczonomniejlubbardziej
autentycznymipowodamiwynikającymizjegobiografii:„Adistarespondetur,quodPhiloso-
phusmultainlibroPraedicamentorumetinmultisaliislibrislocutusestsecundumfamositatem
nolenscontradicereopinioninisiinlocoubiistadebentmagisdeclarari.EtideoinPraedicamentis
itadicit,quoditafamosumerattunc,quandoistumlibrumcomposuit,sedinprimoPosterio-
rum,ubihabuitconsideraredeillis,quaeperseessent,etdeillis,quaeperaccidens,videtur
