Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sor,Plato,Aristoteles,czyliodoktrynalno-biograficznychisymbolicznych...
13
SkoropoznaniepoglądówArystotelesawnajbardziejspójnej,ajedno-
cześnienajbardziejaktualnejzpunktuwidzeniaczłowiekaśredniowiecza
postacibyłouważanezaszczytoweosiągnięcie,towjakimstopniupoglądy
przypisywaneArystotelesowiwkomentarzachmożnaodnaleźćwjegowłas-
nychpismach,awjakimzostałymuone„dopisane”wciągukilkunastu
wiekówtrudukomentatorskiego?Czyprzytaczanojegoopinierzetelnie,czy
teżfałszowanojedlawiększejzgodnościzopiniamiautorakomentarza?Czy
wprzypadkupodawaniainformacjizbiografiiArystotelesamająonestatus
faktówhistorycznychczylegendy?
Chociażudzieleniejednoznacznejodpowiedzinapowyższepytanianie
jestmożliwe,ogólnatendencjainterpretacjipoglądówArystotelesajestzauwa-
żalna:staranosięprzytoczyćjegoopiniezmaksymalnąwiernością,wduchu
arystotelizmu.Działosiętakrównieżwprzypadku,gdyautorkomentarza
niezgadzałsięzkonkretnymelementemdoktrynyFilozofa,gdypoddawał
gokrytyce3lubpróbowałmodyfikować4.
Rozważającinteresująceichzagadnienia,komentatorzywielokrotnie
odwoływalisiędodoktrynyArystotelesa.odwołaniatenieograniczałysię
wyłączniedoomawianegotekstu,aleobejmowałylicznecytatybezpośrednie
orazparafrazyzinnychdziełStagiryty.Przeważałyoczywiścietepisma,które
byłycałościowoomawianewtokuówczesnychstudiówuniwersyteckich–
większośćkomentatorówpochodzącychzkręgówakademickichwykazywała
sięogromnąwprawąwżonglowaniuargumentamizzakresufilozofiiAry-
stotelesa,przytaczająccytatyzpamięci,zpodaniemtytułudziełaorazksięgi,
naktóresiępowoływali5.Napodstawiepozorniesprzecznychfragmentów
3TegotypukrytykęzzachowaniemniezafałszowanegoprzekazupoglądówArystotelesa
trafnieobrazujeponiższypassuspochodzącyzKwestiido„Kategorii”ArystotelesaMarsyliusza
zInghen(XIVw.):„Sedcertumest,quodlicetistaexpositiositbona,tamenistanonestde
intentionePhilosophi,cummanifestePhilosophuseamnonprobatdeterminis,quodpatetin
hoc,quoddicit:»Ista,quaesuntinsubiecto,praedicanturnomineetnonrationedesubiecto«.
Sedsubstantiaepraedicantur...etc.Eccequaliterdictaprobatioestdeterminis.Hocetiampatet
cumPhilosophusmanifestumfacitdediferentiis,dicens,quodistaproprietasnonsolumsub-
stantiaecompetitsedetiamdiferentiae”.H.WOjtCzAk:MarsyliuszazInghen„Quaestionessuper
librumPraedicamentorumAristotelis”.Lublin2008,s.39.
4„Dealio,desecundaparte:Philosophusquintohuiusdefinitgenerationem:»Estmutatio
denonesseadesse«,ethocnonestsimpliciterverum,sedintelligitur:Generatioestmutatio
denonesse,idestdeesseincompletoadessecompletum.Modoesseincompletumetesse
completumverificanturdeeodem,respectudiversorum,etergodaturadhucmediumingene-
ratione.SedquidadPhilosophum,quidicit,quodgeneratioestsecundumcontradictionem,ibi
respondetur,quodestsecundumcontradictionemapparentem,sednonexistentem”.BeNedICtus
Hesse:Quaestionessuperoctolibros„Physicorum”Aristotelis.Ed.S.WIeLGus.Wrocław1984,s.513.
5Wśredniowieczufunkcjonowałytakzwaneauctoritates,czyliantologiezawierającekolek-
cjekrótkichwyciągówzwieluróżnychpismArystotelesaorazinnychautorówprzydatnych
wtokuprowadzeniadyskusji.odgrywałyonerolęzbliżonądowspółczesnychskryptów
ibryków.EdycjękrytycznązbiorucytatówzebranychnapoczątkuXIVw.przezJanazFonte
