Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Rozdział1
Wteoriiregulacjiekonomicznejwyróżniasiękoncepcjęinteresupublicz-
negoorazprywatnego.Pierwszagrupakoncepcjizakłada,żerynekcharakte-
ryzujesięczęstozawodnościąiwcelueliminacjiniedoskonałościniezbędna
jestinterwencjapaństwadlaefektywnejalokacjizasobówwgospodarce.
Druganatomiastzakłada,żepaństwoniedziaławinteresiepublicznym,ale
wceluzapewnieniakorzyściokreślonymgrupominteresu,najczęściejprzed-
siębiorstwom,które–jakosilniejszastronarynkowa–wymuszająnaregula-
torzeokreślonezachowaniairegulacje.Wtymprzypadkuinterespubliczny
możebyćrealizowanytylkowsytuacji,gdypokrywasięonzinteresempry-
watnychpodmiotówlubgrupinteresu,któresązainteresowaneokreślonym
uregulowaniemdanegosektoragospodarki.Dotejgrupykoncepcjizaliczyć
możnateorięwyborupublicznego.
Teoriawyborupublicznegorozwinęłasięgłówniewramachtrzechośrod-
ków:Virginii,ChicagoiRochester.Najbardziejwpływowymośrodkiemzaj-
mującymsięwyborempublicznymjestszkołazVirginii.Prekursoremteorii
wyborupublicznegojestD.Black(1948),którybadałrynkiwceluokreśle-
niawarunkówzaistnieniarównowagi.Głównymprzedstawicielemtegonurtu
badawczegojestJ.Buchanan(2003),wedługktóregoregulacjarynkówprzez
politykówjestpozbawionasentymentówiopartanachłodnejkalkulacjieko-
nomicznej.Obajanalizująfunkcjonowaniesystemówiinstytucjipolitycznych,
wykorzystującdotegoanalizęekonomiczną.Wramachteoriiwyborupublicz-
negoprzyjmujesię,żeosprawnościsferypolitycznejdecydujejakośćinstytu-
cji,wktórychpodejmowanesąwyboryczydecyzjekolektywneprzezosoby,
którewswoichdziałaniachkierująsięzasadąekonomizacji(Nagaj,2012).
Tradycyjnateoriamonopolunaturalnegogłosi,żewpewnychbranżach
gospodarkikonkurencjanigdyniebędziedziałaćprawidłowo,arosnące
korzyściskalipowodują,żeistniejącanarynkuformamonopolujestkorzystna
(zob.Ely,1937).Współczesnakoncepcjamonopolunaturalnego,bazującana
kategoriikosztówsubaddytywnych,podkreślanatomiast,żemonopolnatu-
ralnymożerównieżwystępowaćwsytuacjimalejącychkorzyściskali.Mono-
polistaniezawszejednakbędziestosowałniskieceny,korzystajączniższych
kosztówprzeciętnych.Częstowprowadzaoncenęmonopolistyczną,ograni-
czającprzytympodażtowarównarynkuipowodującnieefektywnośćwsen-
siezasadyPareto(Nagaj,2012).
Zgodnieztym,cotwierdziK.Arrow(1979),narynkuzmonopolizowa-
nymipodlegającymregulacjicelamidziałalnościpaństwapowinnybyć:mini-
malizacjakosztówtransakcyjnych,usuwanieefektówzewnętrznychipobu-
dzanierywalizacjinarynku.Ekonomiakosztówtransakcyjnychrozwinięta
przezO.Williamsonazakłada,żepodmiotygospodarczecharakteryzująsię
ograniczonąracjonalnościąorazdążeniemdorealizacjiwłasnegointeresu,
