Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
WaldemarParuch,JoannaChmura
nowożytnychwodniesieniudoSłowianpołudniowych(nieliczącCzarnogóry)
37
.
RywalizacjamiędzydomemObrenoviciówadynastiąKarađorđeviciówowła-
dzęwKsięstwieorazmiędzymonarchamiserbskimiarodemPetrović-Njegoż
rządzącymwCzarnogórzeopierwszeństwopolitycznemiaławpływnaprzebieg
procesunarodowościowego,wyodrębnieniesięnaroduCzarnogórcówspośród
ogółuSerbów,ukształtowaniekoncepcjiWielkiejSerbiioraznacharakterpo-
litycznejmodernizacji(problemkonstytucji).
DwajpanującykolejnoObrenovicie-MilożiMichał-adresowaliswójpro-
gramnarodowościowyprzedewszystkimdoSłowianzamieszkującychTurcję,
podczasgdyichrywal-AleksanderKarađorđević-opowiedziałsięzazjed-
noczeniemwokółSerbiiwszystkichSłowianpołudniowych,coniechybniewi-
kłałoproblemserbskiwsprawyimperiumhabsburskiego,czyniłogoważnym
wstosunkacheuropejskichorazskierowywałouwagędworuielitypolitycznej
nawzorcecywilizacyjnewypracowanewEuropieZachodniej.Serbowieprze-
stalibyćtylkoczęściątzw.kwestiiwschodniej.KsiążęMilanObrenovićzerwał
zpolitykąfilotureckąidoprowadziłdopostępującegouzależnieniaKrólestwa
Serbii,proklamowanegow1882r.odAustro-Węgier
38
.Wtensposóbwzorcecy-
wilizacyjnezachodnioeuropejskiezaczęłyprzenikaćdoSerbiizapośrednictwem
państwahabsburskiego,aniebezpośredniozParyżaiLondynu.Belgradkon-
struowałpolitykęmodernizacji,albonaśladującdziałaniapodejmowanewWied-
niu,albosięimprzeciwstawiając,cokształtowałoserbskiprocesnarodotwórczy.
Owykształceniusięzjednegoetnosudwóchdemosów-czarnogórskiego
iserbskiegozadecydowałyprzedewszystkimczynnikipolityczne,aniekulturo-
weireligijne.TrafnietenproblemująłHenrykBatowski,pisząc:BCzarnogórcy
toteżSerbowie.Niemaosobnejnarodowościetnicznejczarnogórskiej,jestnaj-
wyżejnarodowośćpolityczna”
39
.PowstanienaroduCzarnogórcówbyłoefektem
utrzymywaniasięprzezdekadyXIXw.państwowościczarnogórskiejodrębnej
instytucjonalnieodserbskiejorazsukcesywpolitycewewnętrznejizagra-
nicznejkolejnychwładcówzroduPetrović-Njegoż(PiotrI,PiotrII,DaniłoII,
MikołajI)wposzerzaniuniezależnościodIstambułu,codoskonaleakcentowała
zjednejstronyzmianatytułówwładczych-władyka,książęiwostateczności
król,azdrugiejwyznaczałamodernizacjapaństwa-nadaniemucharakteru
świeckiegoiwprowadzenieporządkukonstytucyjnegoorazuznaniesuweren-
nościnaareniemiędzynarodowej.Byłytoczynnikikształtującetożsamość
narodowąmieszkańcówpaństwarządzonegoprzezdynastięPetrović-Njegoż.
37A.Giza,op.cit.,s.12.
38Zob.M.J.Zacharias,op.cit.,s.16;A.Giza,op.cit.,s.41;W.Walkiewicz,op.cit.,s.16.
39Cyt.za:R.Bilski,Kociołbałkański,Warszawa2000,s.102.
