Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Genezairozwójpostępowanianieprocesowego
nejochronyinteresupublicznegooferowałnieprzesiąkniętyideąautonomii
wolistrontrybprocesucywilnego,alezdominowaneaktywnościądziałającego
zurzędusądupostępowanienieprocesowe.Szerokieuprawnieniamaterialne
iprocesowesąduumożliwiałymuelastycznekształtowanieprzebiegupostępo-
wanianieprocesowego,aprzezwydanieodpowiedniegoorzeczenia–stosunku
materialnoprawnegolubprawa.Wsprawachspornychszerokaaktywnośćsądu
zurzędusprzyjałazmniejszaniusięostrościkonfrontacjiuczestnikówpostę-
powaniaiumożliwiałasądowiskutecznewspółdziałaniewłagodzeniupo-
wstałychkonfliktówspołecznych,przyczyniającsiętymsamymdostabilizacji
społecznejsystemupaństwowego.Inaczejmówiąc,postępowanienieproce-
sowezapewniałoniezbędnąelastyczność,ruchliwośćisprężystośćwszybkim
iefektywnymzałatwianiusprawoznamionachpublicznoprawnych.Nicwięc
dziwnego,żewporównaniuzprocesemcywilnymgłównychwalorówjury-
dycznychpostępowanianieprocesowegoupatrywanowłaśniewelastyczności,
niesformalizowaniu,szybkościitaniościtegopostępowania,inaczejmówiąc
–wwiększejodprocesucywilnegosprawnościpostępowanianieprocesowego.
Zewzględunaswecechyformalno-jurydycznepostępowanienieprocesowe
okazałosięszczególnieprzydatnewrealizacjitychnormprawamaterialnego,
wktórychustawodawcauznałbądźtozaniemożliwe,bądźzaniecelowepełne
abstrakcyjneunormowaniewprawieokreślonychstanówfaktycznych337.
Wtensposóbwramachtzw.prawasędziowskiego(Richterrecht)stworzono
sądowimożliwośćelastycznegodostosowywaniatreściorzeczeniadookolicz-
nościkonkretnejsprawy.Postępowanienieprocesowestwarzałoszerokiepole
dlaswobodnegouznaniasąduwurzeczywistnianiutzw.normkauczukowych
prawamaterialnego.Ztychpowodówwokresienapięćikryzysówspołeczno-
-gospodarczychpostępowanietookazałosiębardzoskutecznyminstrumentem
prawnoprocesowymwporządkowaniustosunkówspołeczno-gospodarczych
izwiązanychznimistosunkówprawnych338.
46.Wuwzględnieniupowyższychuwagmożnastwierdzić,żepostępowa-
nienieprocesowesprzyjałorealizacjiideologiiswobodnejdecyzjisądowej339,ale
tendynamicznyrozwójpostępowanianieprocesowegokosztemprocesucywil-
negoniósłrównieżzesobąpoważneniebezpieczeństwonaruszaniasferypraw
podmiotowychjednostki.Dostrzegalijeniektórzyzczołowychprzedstawicieli
zachodnioeuropejskiejnaukiprawa.J.Bärmann,oceniającewolucjępostępo-
wanianieprocesowego,zauważył,żezwiązanazniąnsocjalizacjasporuoprawo”
337F.Baur,FreiwilligeGerichtsbarkeit,s.40.
338W.J.Habscheid,FreiwilligeGerichtsbarkeit,s.40.
339BliżejpolemicznieoźródłachizałożeniachtejideologiiJ.Wróblewski,Sądowestosowa-
nieprawa,Warszawa1972,s.341in.
104
KAZIMIERZLUBIŃSKI
